Van gastarbeiderkind tot voetbalcoach: de inspirerende reis van Renato

Van gastarbeiderkind tot voetbalcoach: de inspirerende reis van Renato

Renato Gligoroski, geboren als gastarbeider uit voormalig Joegoslavië op 4 november 1976 in Wenen, is een indrukwekkend voorbeeld van de uitdagingen en kansen die gepaard gaan met migratie en integratie. Renato groeide op in een tijd waarin er weinig over integratie werd gesproken en het gezin geen televisie had. Renato begon zijn schoolcarrière zonder überhaupt Duits te kunnen spreken. Aanvankelijk communiceerde hij alleen met andere gastarbeiderskinderen en leerde hij door observaties wat hem in zijn vroege jaren zou vormen. Deze vroege ervaringen van isolatie werden echter in perspectief geplaatst door zijn passie voor voetbal, waar prestaties en talent voorop staan. [90minuten] meldt dat Renato in de jaren 80 te maken kreeg met racistisch misbruik, maar zich op zijn gemak voelde op het veld en daar zijn identiteit kon ontwikkelen.

Zijn voetbalcarrière begon bij VfB Mödling, waar hij al snel naam maakte. Parallel aan zijn sportcarrière begon hij op 20-jarige leeftijd met zijn coachingcarrière en studie, wat er uiteindelijk toe leidde dat hij een dubbele graad in waterbouwkunde en industriële techniek behaalde. Tot zijn spijt zorgden verschillende knieblessures ervoor dat hij zijn droom van een professionele voetbalcarrière niet kon verwezenlijken. Niettemin beschouwt Renato water en voetbal als sleutelfactoren die zijn ontwikkeling en integratie hebben gevormd.

Voetbal als integratiefactor

De rol van voetbal als integrerend element in Duitsland is al jaren een centraal onderwerp in migratieonderzoek. Uit het boek ‘The Ball is Colourful’ van Ansbert Baumann blijkt dat sport, en vooral voetbal, vaak wordt gezien als bevorderlijk voor integratie en sociale cohesie. Baumann trekt deze visie echter in twijfel en onderzoekt het ‘gastarbeidersvoetbal’ van de jaren zestig en zeventig om licht te werpen op de complexe relaties tussen integratie en desintegratie in het voetbal. Het laat vooral zien dat integratie via voetbal vaak indirect was en gebaseerd op sociale interacties.[degruyterbrill]

Een voorbeeld van dit onderwerp is de Duitse voetbalbond (DFB), die sinds de oprichting in 1900 de sociale trends in Duitsland weerspiegelde. Migranten vonden in voetbalclubs een kans om te integreren en deel uit te maken van de gemeenschap. Vooral in de periode na de Tweede Wereldoorlog kwamen veel buitenlandse werknemers naar Duitsland, wat gepaard ging met de professionalisering van het voetbal. Vanaf de jaren zestig konden gastarbeiders hun eigen voetbalteams oprichten en zowel voor hun eigen clubs als voor Duitse clubs spelen.

Uitdagingen en perspectieven in het Duitse voetbal

De ervaringen van spelers met een migrantenachtergrond zijn divers en variëren van geïntegreerd succes tot uitdagingen veroorzaakt door sociale vooroordelen. Een prominent voorbeeld is Mesut Özil, die werd gezien als symbool van integratie, maar na een controversiële foto met de Turkse president Erdoğan kritiek kreeg en de nationale ploeg verliet. Dergelijke incidenten laten zien dat kwesties als identiteit en verbondenheid in het voetbal vaak complex en conflictueus zijn.[bpb]

De huidige ontwikkelingen illustreren de voortdurende relevantie van deze onderwerpen: in de selectie van het Duitse nationale team voorafgaand aan het Europees Kampioenschap van 2024 heeft 25% van de spelers een migratieachtergrond. Het is dan ook duidelijk dat de diversiteit die de afgelopen decennia door migratie tot stand is gekomen, overwegend positief wordt ervaren in zowel het mannen- als het vrouwenvoetbal, ook al is de diversiteit in het vrouwenvoetbal nog niet volledig ontwikkeld.[bpb]

Over het geheel genomen weerspiegelt de geschiedenis van het voetbal in Duitsland de sociale debatten en transformatieprocessen die worden gekenmerkt door migratie en integratie. Voetbal wordt nog steeds gezien als een instrument om de sociale cohesie te bevorderen, terwijl het tegelijkertijd licht werpt op de uitdagingen van de sociale realiteit waarmee migranten vaak worden geconfronteerd.[degruyterbrill]