Suche
Mein Konto
USA i Iran: Dyplomacja w sporze nuklearnym – negocjacje w Rzymie!
Przyszłe rozmowy nuklearne między USA i Iranem w piątek w Rzymie: optymizm pomimo istniejących różnic w sprawie programu nuklearnego.
USA i Iran: Dyplomacja w sporze nuklearnym – negocjacje w Rzymie!
W piątek 21 maja 2025 r. w Rzymie odbędzie się piąta runda negocjacji w sprawie kontrowersyjnego sporu nuklearnego między USA a Iranem. Oświadczenie ogłosił minister spraw zagranicznych Omanu Badr al-Busaidi na platformie X. Oman przejmuje rolę mediatora w tych rozmowach, które w ostatnich miesiącach zyskują na znaczeniu.
Na początku rozmów obie strony wyrażały pewien optymizm. Po ostatnim spotkaniu w Maskacie pojawiły się jednak istotne różnice. Analityk Gregory Brew z Eurasia Group zauważył, że kontynuacja rozmów nie byłaby zaskoczeniem pomimo istniejących nieporozumień. Podkreślił jednak, że bez porozumienia w kluczowej kwestii osiągnięcie kompleksowego porozumienia jest nadal mało prawdopodobne.
punktem spornym w negocjacjach
Główny punkt sporny w irańskim programie nuklearnym dotyczy jego wykorzystania. Iran upiera się, że jego program ma wyłącznie cele cywilne, podczas gdy rządy zachodnie, zwłaszcza Stany Zjednoczone, obawiają się, że Iran pracuje nad zbudowaniem bomby atomowej. Obawy te pogłębiły się jeszcze bardziej, gdy prezydent USA Donald Trump zagroził Iranowi użyciem siły militarnej w przypadku niepowodzenia negocjacji.
W ramach wiedeńskiego porozumienia nuklearnego podpisanego 14 lipca 2015 roku Iran zobowiązał się do znacznego ograniczenia swojego programu nuklearnego. Porozumienie podpisały państwa P5+1 (USA, Rosja, Chiny, Francja, Wielka Brytania, Niemcy) oraz Unia Europejska, a jego celem jest kontrolowanie irańskiego programu nuklearnego i stopniowe znoszenie sankcji gospodarczych. Porozumienie to weszło w życie 20 stycznia 2016 r. i zostało zatwierdzone rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2231.
Konsekwencje odstąpienia USA od porozumienia
Nadzieje na długoterminowe rozwiązanie zostały jednak znacząco zniweczone, gdy w 2018 roku Trump jednostronnie wycofał się z paktu i nałożył nowe sankcje na Iran. Sankcje te dotknęły bezpośrednio nie tylko Iran, ale także wszystkie kraje i firmy prowadzące interesy z Iranem. Po wycofaniu się Stanów Zjednoczonych irańska działalność nuklearna również zaczęła się nasilać: w lipcu 2019 r. Iran przekroczył określone w umowie limity dotyczące niskowzbogaconego uranu, a w styczniu 2020 r. oświadczył, że nie będzie już przestrzegać zobowiązań wynikających z umowy.
Naruszenia prawa nuklearnego przez Iran i wzrost jego wzbogacania do 60% znacząco podważyły zaufanie międzynarodowe. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) potwierdziła do połowy 2019 r., że Iran wywiązuje się ze swoich zobowiązań wynikających z porozumienia, ale od tego czasu sytuacja dramatycznie się pogorszyła. Krytycy porozumienia, tacy jak Stany Zjednoczone, Izrael i Arabia Saudyjska, już od początku wyrażali obawy, że Iran może pracować nad bronią nuklearną pomimo swoich zobowiązań.
Rząd federalny i inne podmioty międzynarodowe w dalszym ciągu starają się znaleźć rozwiązanie dyplomatyczne. Możliwość powrotu rządu USA pod rządami prezydenta Bidena do porozumienia zależy w decydującym stopniu od powrotu Iranu do wywiązywania się ze swoich zobowiązań umownych. Ostatnie negocjacje w Wiedniu trwały od kwietnia do czerwca 2021 r. oraz od listopada 2021 r. do marca 2022 r., ale zostały przerwane przez odrzucenie przez Iran pakietów kompromisowych. W negocjacjach nie widać postępu, a społeczność międzynarodowa uważnie monitoruje rozwój sytuacji.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację i istniejące różnice, wynik kolejnej rundy negocjacji w Rzymie będzie śledzony ze szczególną uwagą. Czas pokaże, czy zaangażowanym stronom uda się osiągnąć porozumienie, które zapewni trwałe rozwiązanie sporu nuklearnego.