De kracht van taal: het Jiddisch begrijpen in de schaduw van de Holocaust

De kracht van taal: het Jiddisch begrijpen in de schaduw van de Holocaust

Op 27 maart 2025 zal Hannah Pollin-Galay, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Tel Aviv, een lezing geven met de titel "The Microhistory of Words. Holocaust-Yiddish as a Window on Prisoner Life" aan het Wiesenthal Instituut voor Holocauststudies (VWI) in Wenen. De lezing begint om 18.30 uur. en bespreekt de diepgaande veranderingen die de Holocaust in de Jiddische taal teweegbracht. Het evenement wordt in het Engels gehouden en voor deelname is voorafgaande registratie vereist via anmelde@vwi.ac.at. Nadere informatie is te vinden in de OTS vinden.

De lezing gaat in het bijzonder in op de ontwikkeling van ‘Khurbn-Jiddisch’, een unieke vorm van woordenschat die werd bedacht door Joodse overlevenden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Vóór de Holocaust was de Jiddische taal niet in staat de traumatische ervaringen van gevangenschap, dood en ontmenselijking adequaat te beschrijven. De oorlog leidde ertoe dat gevangenen talloze nieuwe Jiddische woorden en uitdrukkingen ontwikkelden of aanpasten om hun ervaringen taalkundig te kunnen verwerken.

De taalkundige innovatie

In haar lezing zal Pollin-Galay twee sleutelconcepten introduceren die naar voren zijn gekomen in dit nieuwe sociolect. Deze termen verwijzen naar de onderwerpen diefstal en Duits-Jiddische ontmoetingen tijdens de Holocaust. Auteurs en intellectuelen als Nachman Blumenthal, Yisrael Kaplan en Chava Rosenfarb hebben bijgedragen aan het documenteren van deze nieuwe taalkundige elementen. Ze verwerkten hun traumatische ervaringen door taal te creëren die rekening hield met de morele en existentiële dilemma’s waarmee ze werden geconfronteerd.

Er worden bijvoorbeeld nieuwe termen genoemd als ‘shabrivin’ (plundering) en ‘kuzinka’ (uitbuitende seksuele praktijk), die de uitdagingen en conflicten van het overleven levendig weerspiegelen. De poëtische en literaire betekenis van ‘Holocaust Jiddisch’ komt tot uiting in de werken van schrijvers als Rosenfarb en Ka-Tzetnik. In hun teksten behandelen deze auteurs onderwerpen als corruptie, identiteit en veerkracht, die ook zeer relevant zijn voor de hedendaagse discussies over de Joodse geschiedenis en identiteit.

Uitgebreide context

Naast de taalkundige aspecten wordt de lezing ook in een historische context gezien. Het Eichmann-proces veranderde bijvoorbeeld de sociale perceptie van de Duitse taal in Israël en creëerde een bijzondere akoestische aanwezigheid. Mensen die tijdens dit proces spraken en getuigenissen aflegden, behandelden het Duits minder als een ‘nazi-taal’ en meer als onderdeel van hun specifieke historische realiteit. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het ontwikkelen van meer actuele perspectieven op de Duitse taal en de culturele betekenis ervan na de Holocaust.

Hannah Pollin-Galay heeft zich in haar onderzoek en publicaties verdiept in het onderwerp taalveranderingen tijdens de Holocaust, vooral in haar boek Occupied Words: What the Holocaust Did to Yiddish. Dit werk ontving de National Jewish Book Award 2024 in de categorie Holocauststudies. Pollin-Galay vat het belang van de Jiddische taal en de transformaties ervan in de omgang met de geschiedenis van de Holocaust samen.

Het verkennen van deze taalkundige innovaties opent een nieuw perspectief op de Joodse geschiedenis en de daarmee samenhangende identiteitsvraag. De lezing belooft dan ook een diepgaand onderzoek naar taal, trauma en geschiedenis.