Το Ιράν θέτει ξεκάθαρους όρους για νέα πυρηνική συμφωνία με τις ΗΠΑ!

Το Ιράν θέτει ξεκάθαρους όρους για νέα πυρηνική συμφωνία με τις ΗΠΑ!

Στις 18 Απριλίου 2025, το Ιράν διατύπωσε νέους όρους για μια επερχόμενη πυρηνική συμφωνία. Η Τεχεράνη απαιτεί εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι μια μελλοντική σύμβαση δεν μπορεί να τερματιστεί μονομερώς. Το υπόβαθρο αυτής της απαίτησης είναι η αποχώρηση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ από την υφιστάμενη συμφωνία το 2018, η οποία οδήγησε σε εκ νέου αυστηροποίηση των κυρώσεων κατά του Ιράν. Αν και το Ιράν αρνείται ότι θέλει να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, απορρίπτει τους εκτεταμένους ελέγχους στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του, γεγονός που περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις.

Το Σάββατο, οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ και του Ιράν θα συναντηθούν στη Ρώμη για να συζητήσουν την πρόοδο στις συνομιλίες. Μέχρι στιγμής, οι συναντήσεις στο Ομάν έχουν χαρακτηριστεί θετικές και εποικοδομητικές και από τις δύο πλευρές. Παρά τα καλά σημάδια, ο Τραμπ απείλησε με στρατιωτική δράση εάν το Ιράν δεν ήταν διατεθειμένο να κάνει παραχωρήσεις. Οι απόψεις για την πυρηνική ενέργεια στο Ιράν ποικίλλουν ευρέως. Ο ανώτατος ηγέτης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έχει θέσει σαφείς κόκκινες γραμμές: αποκλείεται η έγκριση της διάλυσης των φυγοκεντρητών για εμπλουτισμό ουρανίου, όπως και οι διαπραγματεύσεις για το πυραυλικό πρόγραμμα της χώρας. Επιπλέον, το Ιράν απορρίπτει τη μείωση της ποσότητας εμπλουτισμένου ουρανίου κάτω από το επίπεδο της συμφωνίας του 2015.

Η συμφωνία του 2015 και οι προκλήσεις της

Η συμφωνία του 2015, η οποία συγκέντρωσε το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, απαιτούσε χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων κατά του Ιράν με αντάλλαγμα παραχωρήσεις στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συνθήκη, οι κυρώσεις επανενεργοποιήθηκαν και το Ιράν άρχισε να αθετεί τους όρους του. Αυτές οι εξελίξεις εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την πρόοδο στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις.

Η Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT), την οποία υπέγραψε το Ιράν το 1968 και επικύρωσε το 1970, στοχεύει στη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Υποχρεώνει τα κράτη που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα να απόσχουν από την απόκτηση πυρηνικών όπλων, ενώ οι πέντε επίσημες πυρηνικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δεσμεύονται για αφοπλισμό. Η συμμόρφωση με τη NPT παρακολουθείται από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), αλλά η συνθήκη είναι εσφαλμένη καθώς δεν περιέχει αποτελεσματικές κυρώσεις για παραβιάσεις της συνθήκης. Οι επικριτές επισημαίνουν ότι η NPT δημιουργεί μια ανισότητα μεταξύ των κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και των κρατών που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα και δεν προβλέπει αποτελεσματικούς μηχανισμούς για την αποτροπή της μεταφοράς τεχνολογίας πυρηνικών όπλων. Επιπλέον, η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας χρησιμοποιείται συχνά ως επιχείρημα για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Με 191 συμμετέχοντα κράτη, 93 από τα οποία έχουν επικυρώσει τη NPT, η συζήτηση για τον πυρηνικό αφοπλισμό παραμένει κεντρικό ζήτημα στις διεθνείς σχέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, η διαπραγματευτική κατάσταση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν είναι κρίσιμη για το μέλλον της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας.

Η κατάσταση παραμένει τεταμένη και η επόμενη συνάντηση στη Ρώμη μπορεί να έχει εκτεταμένες συνέπειες. Ο συνεχής σκεπτικισμός για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και η πολιτική τριβή μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν εγείρουν το ερώτημα εάν θα επιτευχθεί καν μια νέα συμφωνία και ποιες προϋποθέσεις είναι απαραίτητες για αυτήν.