Wybory federalne w Niemczech: to są ważne kwestie

Interwencja Muska wywołała ogólnokrajową debatę na temat tego, jak Niemcy radzą sobie ze swoją historią XX wieku. Kanclerz określiła wsparcie Muska dla prawicowych polityków ekstremistycznych w Europie jako „obrzydliwe”.

Nowy oddech dla AfD?

AfD wydaje się gotowa zająć znaczące miejsce w niemieckiej polityce, ponieważ sondaże sugerują, że może stać się drugą co do wielkości grupą polityczną w kraju – pierwszą partią skrajnie prawicową od czasów nazizmu. W centrum kampanii wyborczej znajdują się dwie główne kwestie: ograniczenie masowej imigracji i stabilizacja znajdującej się w trudnej sytuacji gospodarki.

Kim są główni kandydaci na urząd kanclerza?

Fryderyk Merz

Od dawna faworytem w tym konkursie jest Friedrich Merz z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU), partii byłej kanclerz Angeli Merkel. Unia, złożona z CDU i jej bawarskiej siostrzanej partii CSU, regularnie osiąga w sondażach powyżej 30% i wydaje się, że jej przeznaczeniem jest stać się największą partią w Niemczech i odzyskać przywództwo polityczne.

CDU prowadzi znacznie bardziej agresywną politykę imigracyjną niż w epoce otwartych granic Merkel. W ostatnich tygodniach kampanii Merz położył duży nacisk na imigrację. Zarzucano mu umożliwienie współpracy z AfD.

W styczniu wywołał ogólnokrajowe oburzenie, gdy chciał zainicjować w Bundestagu działania legislacyjne zaostrzające kontrolę imigracyjną. Chociaż ostatecznie nie udało mu się uchwalić wiążącej ustawy, przełamało to długo utrzymywane tabu w niemieckiej polityce i doprowadziło do masowych protestów w kilku miastach.

Jednak w wywiadzie udzielonym podczas lutowej konferencji partii Merz powtórzył, że współpraca z AfD nie wchodzi w grę. „Sprzeciwiają się wszystkiemu, czym jesteśmy i co budujemy w Republice Federalnej Niemiec. Z tą partią nie ma współpracy” – powiedział.

Merz nie jest nowicjuszem w niemieckiej polityce, ale jako polityk przeszedł drugą turę. Od 1989 r. do 1994 r. był posłem do Parlamentu Europejskiego z Niemiec, a następnie do 2009 r. członkiem Bundestagu. Po karierze politycznej pracował jako prawnik korporacyjny i zasiadał w licznych radach nadzorczych – w tym w gigantze inwestycyjnym BlackRock. Obecnie reprezentuje swoje rodzinne miasto Brilon i jest powszechnie znany jako milioner ze szkoleniem pilotów.

Alicja Weidel

Kandydatka AfD do Kancelarii, jej współprzewodnicząca Alice Weidel, reprezentuje rygorystyczną politykę antyimigracyjną. W 2024 r. AfD pomyślnie przebiegła kadencję, stając się największą partią w Turyngii, a także zajmując drugie miejsce w kolejnych wyborach regionalnych.

Z badań wynika, że ​​popularność ta rozciąga się także na poziom ogólnokrajowy. Od ogłoszenia nowych wyborów partia ustabilizowała się na poziomie około 20% i od tego czasu prawie nie straciła głosów.

Na dużym wiecu AfD, na którym Musk był obecny za pośrednictwem wideo, Weidel wyjaśniła, że ​​jednym z pierwszych kroków, jakie podejmie jako kanclerz, będzie „zamknięcie naszych granic, kontrolowanie ich, a następnie deportacja wszystkich nielegalnych imigrantów”. Nazywa tę politykę „remigracją” – terminem mającym nazistowskie konotacje.

Olafa Scholza

SPD, partia urzędującego kanclerza, może znaleźć się wśród największych przegranych wyborów. Sondaże wskazują, że po sukcesie największej partii w 2021 roku traci ona około 10 punktów głosów. Oznaczałoby to nie tylko pozostawanie w tyle za AfD, ale także rywalizację z Zielonymi o trzecie miejsce.

Scholz doszedł do władzy na fali postmerkelowskiego optymizmu, ale jego koalicja „na światłach” od początku naznaczona była wewnętrznymi walkami. Wiele z tych sporów zostało upublicznionych, a ludność zmęczyła się ciągłymi kłótniami.

Wszystko to doprowadziło do negatywnego postrzegania Scholza i jego SPD. W sondażu przeprowadzonym we wrześniu ubiegłego roku Scholz został uznany za najbardziej niepopularnego kanclerza Niemiec od czasu zjednoczenia.

Roberta Habeka

Warci uwagi są także Zieloni, których udział w sondażach wynosi obecnie około 13%. Jest mało prawdopodobne, że zdobędą wystarczającą liczbę głosów, aby stać się największą partią, ale mogą odegrać kluczową rolę w utworzeniu kolejnego rządu. Kandydatem Partii Zielonych na kanclerza jest Robert Habeck, pełniący obecnie funkcję Ministra Gospodarki.

Tematyka do wyboru

Jednym z głównych tematów tych wyborów jest imigracja, wywołana kilkoma głośnymi atakami rzekomo przeprowadzonymi przez osoby ubiegające się o azyl lub migrantów. W ostatnich miesiącach Scholz przywrócił kontrole na granicach z sąsiadami, co przez wielu uznano za próbę zdobycia punktów wśród wyborców skłaniających się w stronę populistycznej AfD.

Kolejnym centralnym tematem jest gospodarka. Gospodarka Niemiec, zwykle jedna z najsilniejszych w Europie, wykazuje oznaki stagnacji i panuje ogólna zgoda co do tego, że konieczne są poważne reformy. W styczniu Federalny Urząd Statystyczny podał, że PKB kraju spadł o 0,2% drugi miesiąc z rzędu, po spadku o 0,3% w 2023 r.

Chociaż Scholz nie ma wpływu na wiele wyzwań gospodarczych, wyborcy są przekonani, że rząd niewiele zrobił, aby poprawić sytuację. Główną przyczyną obecnych trudności jest wojna Rosji na Ukrainie. Wkrótce po inwazji na Ukrainę Niemcy zakończyły swoją dotychczasową zależność od rosyjskiego gazu. To, w połączeniu z rosnącą konkurencją ze strony Chin w sektorze motoryzacyjnym – kluczowej części niemieckiej gospodarki – i grożącym kryzysem handlowym z jastrzębią administracją Trumpa, stwarza niepokojące perspektywy.

Ożywienie ważnego przemysłu samochodowego w kraju będzie miało ścisły związek z tematem dyskusji gospodarczych. Bank centralny stwierdził, że problemy w sektorze mają charakter „strukturalny” i spowalniają rozwój gospodarczy. Duże firmy, takie jak Volkswagen, stoją w obliczu ryzyka masowych zwolnień i zamykania zakładów produkcyjnych.

Możliwe wyniki wyborów

Rządy w Niemczech prawie zawsze powstają w formie koalicji, gdyż żadna partia nie uzyskuje wymaganej liczby ponad 50% głosów, aby rządzić samodzielnie. Nie inaczej będzie w nadchodzących wyborach i wariantów ewentualnych koalicji są różne. Zwycięzca wyborów będzie szukał partnera, który mógłby stworzyć większość, ale utworzenie nowego rządu może zająć tygodnie, a nawet miesiące.

Niezależnie od wyniku wyborów jedno jest niemal pewne: AfD zostanie wykluczona z udziału w jakiejkolwiek koalicji. Specyfiką niemieckiej polityki jest to, że koalicje rządzące są często wymieniane z nazwy. W poprzednim rządzie koalicyjnym SPD (czerwony) weszli Zieloni (zielony) i Liberałowie (żółty) – razem znani byli jako koalicja „na światłach”.

Jedno jest jednak jasne: kolejny niemiecki rząd nie wyłoni się w pełni ukształtowany po zamknięciu lokali wyborczych w niedzielny wieczór.

Benjamin Brown z CNN przyczynił się do powstania tego raportu.