Suche
Mein Konto
Kerstmis in Oekraïne: traditie breekt, verdeeldheid blijft!
De grootste kerk van Oekraïne, voorheen pro-Russisch, blijft controversieel nu het land op 25 december Kerstmis viert.
Kerstmis in Oekraïne: traditie breekt, verdeeldheid blijft!
In het westen van Oekraïne, waar traditie en moderniteit samenkomen, bereidt de regio Zakarpattia zich voor op een heel bijzondere kerst. 25 december wordt voor de tweede keer gevierd – een gedurfde stap verwijderd van de eeuwenoude gebruiken die diep geworteld zijn in de Russisch-Orthodoxe Kerk. Maar terwijl de kerstverlichting schijnt, blijven de spanningen onder de oppervlakte sudderen.
Zakarpattia, bekend om zijn religieuze mensen en adembenemende landschappen, heeft een turbulente geschiedenis. Ooit gedomineerd door de Grieks-Katholieke Kerk, die de orthodoxe rituelen in stand houdt, werd de regio in 1944 door Jozef Stalin geannexeerd onder Sovjetregering. De Russisch-Orthodoxe Kerk, die nauwe banden had met de KGB, nam de macht over. “De geheime diensten van de Sovjet-Unie dwongen de Grieks-katholieke priesters om de pro-communistische orthodoxie over te nemen of stuurden hen naar Siberië”, legt Zakarpattia-expert Oleh Dyba uit.
De schaduwen van het verleden
De Oekraïens-Orthodoxe Kerk (UOC) blijft de grootste religieuze gemeenschap van het land, ondanks haar pro-Russische neigingen in het verleden. Patriarch Kirill van Moskou, een nauwe bondgenoot van Vladimir Poetin, maakte de situatie nog ingewikkelder. Hij noemde de oorlog in Oekraïne een ‘heilige oorlog’ en beweerde dat de zielen van gevallen Russische soldaten ‘gereinigd’ werden. “Rusland keert terug naar de verhandelingen van de middeleeuwse kruistochten”, waarschuwt theoloog Andrej Kordochkin.
Het UOC heeft zich officieel afgescheiden van Moskou en ondersteunt de oorlogsinspanningen door vluchtelingen op te vangen en humanitaire hulp te bieden. Maar de beschuldigingen tegen hun leiders, die naar verluidt pro-Moskou-sympathieën koesteren, kunnen niet worden genegeerd. Metropoliet Mark, een prominente geestelijke in Zakarpattia, wordt geconfronteerd met ernstige beschuldigingen, waaronder het bezit van een Russisch paspoort en het bouwen van een duur huis in de buurt van Moskou.
Een land verdeeld
De oprichting in 2019 van de nieuwe Orthodoxe Kerk van Oekraïne (OCU), ondergeschikt aan het Patriarchaat van Constantinopel, was bedoeld om een nieuw begin te symboliseren. Maar ondanks alle inspanningen blijft de UOC sterk. “Hun priester weigerde te bidden voor mijn neef die in 2015 in de Donbas vocht”, meldt Filip uit het Transkarpatische dorp Chynadievo. “Sindsdien ben ik nooit meer naar die kerk gegaan.”
De spanningen tussen pro-Oekraïense en pro-Russische geestelijken hebben tot gevaarlijke situaties geleid. Aartsbisschop Afanasy werd in 2014 in Loehansk onderworpen aan een schijnexecutie, te midden van het harde optreden van separatisten tegen pro-Oekraïense priesters. Meer dan honderd UOC-priesters worden ervan verdacht samen te werken met Moskou en Russische propaganda te verspreiden. Dit leidde tot de goedkeuring van een wet die de UOC verbood om de nationale veiligheid te versterken.
Maar deze maatregelen kunnen contraproductief zijn. De Duitse onderzoeker Nikolaj Mitrokhin waarschuwt: “Als Oekraïne op het slagveld verliest, is het riskant om je eigen landgenoten zo te behandelen.” Het verdringen van de UOC zou er alleen maar toe kunnen leiden dat deze ondergronds sterker wordt en zichzelf als martelaar presenteert.
Te midden van deze religieuze en politieke onrust blijft de vraag bestaan of de grootste kerk van Oekraïne werkelijk nog pro-Russisch is. Terwijl mensen zich voorbereiden op de feestdagen, blijft de toekomst van de Oekraïense orthodoxie onzeker.