Gedragseconoom Ernst Fehr: Revolutie van de economie door experimenten!

Gedragseconoom Ernst Fehr: Revolutie van de economie door experimenten!

Ernst Fehr, een vooraanstaand gedragseconoom en professor aan de Universiteit van Zürich, hield op 16 mei 2025 een keynote speech aan de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen (ÖAW) in Wenen. Onder de titel ‘De empirische en gedragswetenschappelijke revolutie in de economie’ besprak Fehr de fundamentele veranderingen binnen de discipline die teweeggebracht werden door empirisch onderzoek en experimenten. In zijn toespraak merkte Fehr op dat de afgelopen vijftig jaar zijn gekenmerkt door een revolutionaire ontwikkeling die mogelijk is gemaakt door krachtige computers en moderne empirische methoden. Deze vooruitgang stelt onderzoekers in staat causale relaties nauwkeurig te testen en te begrijpen.

Fehr, geboren op 21 juni 1956 in Hard, heeft een reputatie opgebouwd als een van de belangrijkste onderzoekspersoonlijkheden op het gebied van de gedragseconomie. Hij houdt zich onder meer bezig met de complexiteit van producten en hun invloed op consumentenbeslissingen. Een illustratief voorbeeld uit zijn lezing was een Amerikaans hotel waar gasten extra moesten betalen om hun bedden op te maken. Deze praktijk verhoogt niet alleen de complexiteit, maar ook de kosten voor klanten, wat kan worden geïnterpreteerd als een strategische zet van bedrijven om de “zoekkosten” te verhogen.

Ondernemersstrategieën en experimenten

In zijn toespraak bekritiseerde Fehr de tactiek van sommige bedrijven die bewust de zoekkosten voor klanten verhogen om het moeilijker te maken om over te stappen naar andere aanbieders. Ook wees hij erop dat bedrijven als Google en Amazon dagelijks experimenten uitvoeren om het gedrag van klanten te beïnvloeden. Dit roept vragen op over de ethische implicaties van dergelijke strategieën.

Zijn werk strekt zich ook uit tot de studie van individuele voorkeuren, sociale normen en groepsculturen. Fehr analyseert ook de causale effecten van vertrouwen en sociale normen op economisch gedrag. In een van zijn recente onderzoeken werd onderzocht of bedrijfsculturen het nemen van buitensporige risico's aanmoedigen, wat heeft bijgedragen aan de financiële crisis van 2008.

De rol van vertrouwen en instituties

In zijn onderzoek laat Fehr zien dat individuen tijdens hoogconjunctuur doorgaans meer risicomijdend zijn, wat de economische hoogtepunten versterkt. Daarentegen worden ze voorzichtiger in tijden van crisis, wat leidt tot een daling van de prijs van financiële activa. Hij merkte op dat vertrouwen of institutionele regels alleen niet voldoende zijn om efficiënte economische interacties te garanderen. Integendeel, zowel vertrouwen als robuuste institutionele structuren zijn noodzakelijk.

Fehr is tevens mede-oprichter van “FehrAdvice”, waar hij empirische kennis toegankelijk maakt voor bedrijven. Hij waarschuwt echter dat de wetenschap vaak de nadruk legt op geloof in plaats van op empirisch bewijs. Dit is een gevaarlijke trend die moet worden bestreden. Gezien zijn successen en inzichten denkt Fehr niet aan een mogelijke Nobelprijs en wil hij afstand nemen van de verwachtingen van de buitenwereld.

Het belang van Fehrs werk blijkt niet alleen uit zijn vele onderscheidingen, maar ook uit zijn actieve rol binnen de academische gemeenschap, waarbij hij publiceert in gerenommeerde tijdschriften als de American Economic Review en de Journal of Political Economy. Zijn bevindingen dragen aanzienlijk bij aan de verdere ontwikkeling van de economie en ons begrip van menselijk gedrag in economische contexten.