Moc słów: język i kultura egipska w Muzeum Papirusu

Moc słów: język i kultura egipska w Muzeum Papirusu

Specjalna wystawa „Potęga słów: rządy i różnorodność kulturowa w starożytnym Egipcie” zostanie otwarta 12 czerwca 2025 r. w Muzeum Papirusów Austriackiej Biblioteki Narodowej w Wiedniu. Wystawa będzie czynna do 3 maja 2026 r. i obejmuje ponad 90 eksponatów, które umożliwiają wgląd w różne języki Egiptu od około 1500 roku p.n.e. p.n.e. do 1000 r. n.e. Jak podaje OTS, oryginalne dokumenty na papirusie, pergaminie i papierze zilustrują temat tradycji językowych oraz ich zmian historycznych i społecznych.

Wystawa skupia się na jednoczesnym istnieniu i nakładaniu się różnych języków w Egipcie. Szczególną uwagę zwraca się na równoległe kultywowanie języków dominujących i narodowych na przestrzeni wieków. Egipt był już historycznie krajem wielojęzycznym. Podczas gdy od czasu podboju Aleksandra Wielkiego językiem panowania stał się grecki, język egipski pozostał językiem rdzennej ludności. Około 30 roku p.n.e. W IV wieku p.n.e., kiedy Egipt został przyłączony do Cesarstwa Rzymskiego, językiem dowodzenia rzymskich żołnierzy stała się także łacina, choć nie była ona powszechnie używana.

Wgląd w wielojęzyczność starożytnego Egiptu

Bernhard Palme, członek Austriackiej Akademii Nauk i dyrektor kolekcji papirusów, podkreśla w wywiadzie, jak papirusy oferują cenny wgląd w codzienne życie ludzi w rzymskim i późnoantycznym Egipcie. „W okresie hellenistycznym językiem urzędowym stał się grecki” – wyjaśnia Palme. Jak podaje archaeologie42, miejscowi potrzebowali języka greckiego do zadań administracyjnych, podczas gdy wśród ludności nadal obecny był język egipski.

Większość ludzi mówiła po egipsku, podczas gdy w administracji dyktowano grekę. Łacina była szczególnie potrzebna armii rzymskiej i najwyższym szczeblom administracji. Na całym świecie istnieje około 2000 łacińskich papirusów, wielu rzymskich żołnierzy, a dokumenty te zapewniają głęboki wgląd w sprawy osobiste. Palme opisuje specjalny weksel pomiędzy dwoma żołnierzami, który służył jako rodzaj zaświadczenia na co dzień.

Historyczny język Egiptu

Język egipski jest jednym z najstarszych udokumentowanych języków na świecie i rozwijał się przez tysiące lat. Rozciąga się od hieroglifów, które łączą elementy logograficzne i fonetyczne, poprzez starożytny egipski, środkowy egipski i współczesny egipski, aż po język koptyjski. Pismo hieroglificzne, którego początki sięgają 3000 r. p.n.e. Najbardziej znaną formą jest okres 1000 p.n.e. i 1000 r. n.e., natomiast pismo koptyjskie jest nadal używane w kontekstach liturgicznych koptyjskiego Kościoła prawosławnego i koptyjskiego Kościoła katolickiego od III w. n.e., jak wyjaśnia sprachfabrik24.

Obecnie we współczesnym Egipcie dominuje arabski i różne dialekty koptyjskie, podczas gdy oryginalne formy języka egipskiego nie są już używane. Nadchodząca wystawa pokaże także, w jaki sposób języki przeszłości dokumentują zarówno pluralizm kulturowy, jak i historię polityczną starożytnego Egiptu.

Wystawa czynna jest od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00 – 18.00, z możliwością przedłużenia w czwartek do 21.00. Opłata za wstęp wynosi Ꞓ 6,-, zwiedzanie z przewodnikiem można zarezerwować za Ꞓ 5,-, a wstęp jest bezpłatny dla osób poniżej 19 roku życia. Katalog wystawy „Potęga słów: reguła i różnorodność kulturowa w starożytnym Egipcie”, pod redakcją Bernharda Palme i Angeliki Zdiarsky, dostępny jest za Ꞓ 34.