Trump wil kernwapenproeven nieuw leven inblazen – wat zit daarachter?

Trump wil kernwapenproeven nieuw leven inblazen – wat zit daarachter?

Op 6 november 2025 herhaalde de voormalige Amerikaanse president Donald Trump zijn plannen om het testen van kernwapens te hervatten. Deze aankondiging komt in een mondiale context waarin andere landen, met name Rusland en China, momenteel hun nucleaire capaciteiten uitbreiden. Trump verklaarde dat de Verenigde Staten hun kernwapentests moeten hervatten op basis van de testprogramma's van andere landen om hun systemen te controleren en voor te bereiden. Dit markeert een belangrijke stap aangezien de laatste Amerikaanse kernwapentest in 1992 plaatsvond en sindsdien is er een moratorium van kracht, ondersteund door het Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty (CTBT).

Kort daarna gaf de Russische president Vladimir Poetin zijn regering opdracht de wenselijkheid van het testen van kernwapens te onderzoeken. Informatie hierover moet worden verzameld bij de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken, evenals bij geheime diensten, om mogelijke voorstellen te ontwikkelen voor de voorbereiding en implementatie van kernwapenproeven. De situatie wordt verder gecompliceerd door berichten over Russische nucleaire dreigingen, waaronder nieuwe wapensystemen zoals de nucleair aangedreven langeafstandsraket Burevestnik en de nucleair aangedreven torpedo Poseidon.

Onduidelijke testdoelen en internationale zorgen

Het exacte doel van de geplande tests door de VS blijft onduidelijk. Waarnemers vermoeden dat de testactiviteiten vooral gericht zouden kunnen zijn op lanceervoertuigen en andere systemen voor kernbommen. De Amerikaanse minister van Energie, Chris Wright, benadrukte echter dat dit geen kernexplosies zijn, maar eerder systeemtests. Trump gaf in zijn videoboodschap geen specifieke details over de geplande tests, waardoor mogelijk zorgen ontstonden over de feitelijke richting en intentie van de VS.

De internationale reacties op deze ontwikkeling zijn gemengd. Hoewel Rusland zijn dreigementen heeft opgevoerd, reageren veel buitenlandse actoren met minder bezorgdheid op de aankondiging van de lanceerinrichtingen dan op eerdere dreigementen van het Kremlin. Deskundigen zijn van mening dat de hervatting van het testen van kernwapens door de VS andere landen zou kunnen motiveren soortgelijke stappen te ondernemen, waardoor de toch al kwetsbare mondiale veiligheidsarchitectuur verder zou worden gedestabiliseerd.

De huidige staat van de nucleaire arsenalen van de wereld

Sinds het einde van de Koude Oorlog is er sprake van een afname van de mondiale voorraden kernwapens als gevolg van de ontmanteling van buiten gebruik gestelde atoombommen, vooral in Rusland en de VS. Niettemin blijft China zijn kernwapenarsenaal snel uitbreiden, met ongeveer 100 nieuwe kernkoppen per jaar sinds 2023. Geen enkel land heeft tot dusver in 1998 kernproeven uitgevoerd, met uitzondering van Noord-Korea, dat zijn laatste tests in 2017 stopte.

Het CTBT, dat in 1996 werd aangenomen en door de meeste staten werd geratificeerd, werd niet geratificeerd door de VS en Rusland trok de ratificatie ervan eind 2023 in. Politieke wetenschappers wijzen erop dat het onwaarschijnlijk is dat er in de nabije toekomst nieuwe ontwapeningsverdragen zullen worden gesloten, aangezien Rusland en China geen interesse tonen in het verminderen van hun kernwapenvoorraden. Bestaande non-proliferatie- en ontwapeningsverdragen, zoals het Nucleaire Non-proliferatieverdrag (NPV) en het Verdrag inzake het verbod op kernwapens (TPNW), zijn momenteel niet in staat de toenemende spanningen te bezweren.

Dit alles wijst op een zorgwekkende ontwikkeling van de mondiale veiligheidssituatie. Het valt nog te bezien hoe de internationale gemeenschap zal reageren op de aankondiging van Trump en welke verdere stappen Rusland en andere landen zullen zetten in deze gespannen kernwapenwedloop.