Engels in India: koloniale erfenis of voordeel voor de taal?

Engels in India: koloniale erfenis of voordeel voor de taal?

Toen Britse handelaren in de 17e eeuw op de Indiase kust landden op zoek naar specerijen en zijde, bleven ze daar eeuwenlang en lieten ze een erfenis achter die de natie vorm zou geven lang nadat hun koloniale overheersing was geëindigd: de Engelse taal.

De penetratie van het Engels in het Indiase leven

Door de eeuwen heen is het Engels diep verankerd geraakt in het Indiase leven – eerst als handelsinstrument, daarna als rechtstaal en ten slotte als teken van privilege. Na meer dan een decennium van nationalistisch bewind onder premier Narendra Modi en zijn Bharatiya Janata Partij (BJP), staat de rol van het Engels in India nu voor een van de grootste uitdagingen in zijn geschiedenis.

Schaamte en nationale identiteit

“Degenen die Engels spreken zullen zich binnenkort schamen”, verklaarde minister van Binnenlandse Zaken Amit Shah vorige maand, waarmee een verhit debat ontstond over nationale identiteit en sociale mobiliteit in de meertalige natie van 1,4 miljard mensen. Shah verduidelijkte dat “de talen van ons land de juwelen van onze cultuur zijn” en zonder hen “zijn we niet langer echt Indiaas”.

De erfenis van het koloniale tijdperk

Aanvankelijk werd in India Engels gebruikt als taal voor boeken en contracten. Maar toen de Britse overheersing zich vanuit de havens van Gujrat naar de paleizen van Delhi verspreidde, werd het de lingua franca van de koloniale elite. Bij de onafhankelijkheid stond India voor een dilemma: met honderden talen en dialecten was het de vraag welke taal het nieuwe land zou moeten vertegenwoordigen. Hindi, de overheersende taal in het noorden, is voorgesteld als kandidaat voor de officiële taal.

Weerstand tegen het Engels

De sterke tegenstand van niet-Hindi-sprekende regio's, vooral in het zuiden, zorgde er echter voor dat het Engels slechts een tijdelijke verenigende factor kon blijven. Deze erfenis heeft vandaag de dag nog steeds impact en veroorzaakt nog steeds wrok. “Ik ben van mening dat Engels de taal is van de koloniale meesters”, zegt Pradeep Bahirwani, een gepensioneerde bedrijfsleider uit Bengaluru. “Onze nationale taal moet een taal zijn die… wortels heeft in India.”

Kritiek en zorgen

Critici beweren dat de uitspraken van Shah de mondiale concurrentiepositie van het land bedreigen. Zij zien de gelijkstelling van het Engels met culturele schaamte als een bekrompen perspectief dat onnodig probeert een overblijfsel uit het koloniale tijdperk uit te roeien dat India in staat stelt de taal van de mondiale handel te domineren. “Het is de wens van mensen om toegang te hebben tot een taal die internationaal gerespecteerd wordt”, zegt de Indiase taalkundige Ayesha Kidwai van de Jawaharlal Nehru Universiteit in New Delhi. “Ik denk niet dat dit nog steeds de erfenis van het kolonialisme is.”

Meningsverschillen op straat

Maar de spanningen rond taal blijven niet langer beperkt tot parlementaire debatten – ze komen op straat terecht. Vorige week ging een video van een verhit conflict in een trein in het financiële centrum van Mumbai viraal nadat een passagier naar verluidt werd lastiggevallen omdat hij de regionale taal, Marathi, niet sprak. Ook elders in de stad braken rellen uit, aangewakkerd door het streven van de federale regering om Hindi te promoten – een taal die nauw verbonden is met de Noord-Indiase machtsbasis van de BJP en die vaak wordt gezien als centraal in de visie van de partij op nationale eenheid en hindoeïstische identiteit.

De politieke rol van taal

Sinds India's onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1947 is de status van de Engelse taal in India diepgaand politiek geweest en verweven met vragen over identiteit, macht en nationale leiding. Tegenwoordig is Engels een van de officiële talen in India, die door ongeveer 10% van de bevolking wordt gesproken. Volgens de volkstelling van 2011 is Hindi de eerste taal voor ongeveer 44% van de burgers. De afgelopen jaren heeft de BJP onder Modi bijzondere nadruk gelegd op het promoten van Hindi en het terugdringen van het gebruik van Engels in het openbare leven.

Engels als serieuze taal

Bij de opening van de G20-top van 2023 in New Delhi werden uitnodigingen verzonden onder de naam ‘Bharat’, de Sanskriet- of Hindi-naam van het land, in plaats van ‘India’. Dit voedde de speculatie dat de regering uiteindelijk van plan is de Engelse naam van het land helemaal te schrappen.

Een herinterpretatie van de erfenis van het koloniale tijdperk

De wijdverbreide acceptatie van het Engels is terug te voeren op de 19e-eeuwse Britse politicus Thomas Macaulay, die pleitte voor het gebruik van de taal als instructiemiddel in plaats van traditionele elitetalen zoals het Sanskriet of het Perzisch. Zijn visie was door en door elitair: het creëren van een klasse van proefpersonen die “Indiaas van bloed en huidskleur waren, maar Engels van smaak, van mening, van moraal en van geest.”

Sociale ongelijkheid door taal

Maar de dominantie van het Engels heeft ook de sociale ongelijkheid vergroot. Mensen zonder taalvaardigheden worden grotendeels uitgesloten van lucratieve carrières, terwijl rijkere, stedelijke of hogere klassenfamilies veel vaker Engels beheersen. Engelse middelbare scholen zijn voornamelijk geconcentreerd in stedelijke gebieden, waardoor gemeenschappen op het platteland en lagere kasten uitgesloten worden.

Behoud de culturele diversiteit van India

De dominantie van het Engels en het Hindi en de snelle verstedelijking hebben veel van de inheemse talen van het land ernstig gemarginaliseerd. UNESCO classificeert bijna 200 Indiase talen als bedreigd, en volgens de People's Linguistic Survey of India zijn er de afgelopen 50 jaar ruim 220 talen verdwenen. De toekomst van het Engels in India lijkt dus belangrijk te blijven, omdat velen geloven dat de rol ervan in de samenleving onmisbaar is.

“We kunnen het ons niet veroorloven om in India geen Engels te leren”, zegt Shivam Singh, de eerste student in zijn familie die Engels sprak. “Wij zijn een ontwikkelingsland en we moeten van de wereld leren.”