Leven en erfenis van patriottisme-icoon Hermine Orian: een afscheid

Leven en erfenis van patriottisme-icoon Hermine Orian: een afscheid

Hermine Orian, een van de laatste levende getuigen van de tragische geschiedenis van Zuid-Tirol, stierf op 16 mei 2025 op 106-jarige leeftijd. Ze werd in 1919 als Oostenrijker geboren en maakte de gewelddadige Italianisering van haar thuisland van dichtbij mee. Haar verzet tegen onderdrukking komt vooral tot uiting in haar rol als catacombenlerares, waar ze in de jaren twintig in het geheim Duitstalige kinderen lesgaf, terwijl alleen Italiaans als instructietaal was toegestaan. Deze ‘catacombescholen’ waren een teken van verzet tegen het fascistische regime, dat de Duitse taal verbood en de bevolking dwong zich te assimileren. Orian sloot zich op 13-jarige leeftijd aan bij het netwerk van illegale leraren en gaf haar kennis en identiteit door in tijden van repressie.

Ze is door de jaren heen met verschillende onderscheidingen onderscheiden, waaronder een Order of Merit van de deelstaat Tirol in de jaren zestig. Na de Tweede Wereldoorlog mocht ze eindelijk officieel als lerares aan de slag, maar haar lange zoektocht naar het Oostenrijkse staatsburgerschap bleef tot aan haar dood onvervuld. Op haar 103e verjaardag sprak ze de wens uit om een ​​rood-wit-rood paspoort te ontvangen, wat de aanhoudende problemen voor de Zuid-Tiroolse bevolking illustreert met betrekking tot hun nationale identiteit en staatsburgerschap. De woordvoerder van de FPÖ Zuid-Tirol, Christofer Ranzmaier, bekritiseerde deze omissie en noemde het beschamend dat Oostenrijk Orian haar wens om als Oostenrijker te sterven had ontzegd.

Geschil over staatsburgerschap

De zaak Hermine Orian is symptomatisch voor de aanhoudende problemen van de Zuid-Tirolers met betrekking tot burgerschap en nationale identiteit. De afgelopen jaren zijn er talloze publieke en politieke initiatieven geweest om de situatie van de Zuid-Tirolers te verbeteren. Ranzmaier riep op tot een heroverweging van de praktijk van het verlenen van staatsburgerschap en deed een beroep op het toestaan ​​van Zuid-Tirolers om een ​​dubbele nationaliteit te hebben. Dit moet ook gebeuren als een teken van respect voor het sterke Oostenrijkse zelfbeeld van deze bevolkingsgroep. Orian, die meer Oostenrijks was dan velen met een rood-wit-rood paspoort, heeft lang voor haar staatsburgerschap gevochten, maar ook na haar dood blijft het verlangen van veel Zuid-Tirolers naar gelijkheid en erkenning bestaan.

In 2019 heeft de Nationale Raad een resolutie aangenomen om Zuid-Tirolers een dubbele nationaliteit te geven, maar de implementatie heeft nog niet plaatsgevonden. De huidige procedures voor de erkenning van staatsburgerschap lopen nog steeds bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, maar de verantwoordelijken zoals minister van Binnenlandse Zaken Gerhard Karner en bondskanselier Karl Nehammer geven geen commentaar op deze explosieve kwestie. Dit heeft geleid tot publieke onvrede, die ook tot uiting kwam via bijeenkomsten zoals die van de “Zuid-Tiroolse Schutters” in Wenen in april 2023, toen zij demonstreerden voor de zorgen van Orian. In deze context benadrukte kardinaal Schönborn de samenhang van de gemeenschap als een “teken van geleefde solidariteit”.

Historische context van Zuid-Tirol

Zuid-Tirol kijkt terug op een bewogen geschiedenis die zich uitstrekt van de vroege oudheid tot nu. De onafhankelijke geschiedenis begon met de bezetting door Italiaanse troepen in november 1918 en het daaropvolgende verlies voor Oostenrijk door het Verdrag van Saint-Germain in 1919. Volgens demografische ontwikkelingen had Zuid-Tirol destijds een Duitstalige meerderheid van 89%. De Italianiseringsfase die in 1922 onder Mussolini begon, leidde tot gedwongen assimilatiemaatregelen die het Zuid-Tiroolse karakter en de taal van het onderwijs ernstig aantasten. De regio is daarom een ​​voorbeeldplek als het gaat om de omgang met identiteit, nationaliteit en de rechten van etnische minderheden in Europa.

Er zijn nog steeds spanningen tussen de verschillende taalgroepen in Zuid-Tirol, vooral op het gebied van het onderwijssysteem. Ondanks uitgebreid zelfbestuur via het Autonomiestatuut van 1972 en de wettelijke erkenning van het Zuid-Tiroolse volk met een verscheidenheid aan rechten, blijft het politieke klimaat uitdagend. In 2020 werd een gedenkteken voor de onrechtvaardige verdeling van Tirol ingehuldigd, dat symbool staat voor het voortdurende verlangen van veel Zuid-Tirolers naar eenheid en erkenning. De dood van Orian herinnert aan deze spraakmakende mediakwesties en de voortdurende strijd voor culturele identiteit en politieke gelijkheid.