Vorarlberg en Zwitserland: een vergeten referendum ontwaakt!

Vorarlberg en Zwitserland: een vergeten referendum ontwaakt!

Het debat over de mogelijke banden van Vorarlberg met Zwitserland, dat in 1919 begon, wordt momenteel weer explosiever. Op 11 mei 1919 stemde de bevolking van Vorarlberg in een referendum over de vraag of de deelstaatregering toetredingsonderhandelingen met Zwitserland moest beginnen. De kiezers keurden deze onderhandelingen goed met een overweldigende meerderheid van 81,2%, met een opkomst van 81%. De discussie heeft een nieuwe impuls gekregen op sociale media, vooral op platforms zoals Reddit, waar gespeculeerd wordt over de historische gebeurtenissen en mogelijke alternatieve scenario’s. Vol.at meldt dat de politieke situatie na de Eerste Wereldoorlog werd gekenmerkt door de ineenstorting van Oostenrijk-Hongarije en aanzienlijke economische tegenspoed in Vorarlberg.

Volgens verschillende rapporten was de steun onder de bevolking voor toetreding tot Zwitserland groot. Ondanks de brede steun was er echter aanzienlijke weerstand van belangrijke sociale groepen, waaronder vertegenwoordigers van de industrie, spoorwegarbeiders en de geestelijkheid. De term ‘Kanton Links’ werd bedacht door Anton Zumtobel en was bedoeld om ironisch te verwijzen naar de ambities van Vorarlberg. Zwitserland zelf gaf aanvankelijk te kennen bereid te zijn om te praten, maar bleef in de cruciale fase neutraal.

Achtergrond en resultaten van het referendum

Het referendum vond plaats tegen de achtergrond van een onduidelijke politieke toekomst voor Duits Oostenrijk. Vorarlberg had zwaar te lijden onder de naoorlogse economie, waardoor de wens om zich bij buurland Zwitserland aan te sluiten, toenam. Volgens rapporten werd Vorarlberg voornamelijk bevolkt door gewone burgers die annexatie wilden, terwijl de meerderheid van de elites ervoor stemde om in Duits-Oostenrijk te blijven. Op de dag van de stemming namen 57.655 kiezers (81%) deel, waarvan 46.825 (81%) vóór toetredingsonderhandelingen stemden. Het project kreeg steun in vrijwel alle gemeenschappen, met uitzondering van de gemeenschappen Bludenz, Hittisau en Bolgenach. Wikipedia wijst erop dat de stemming vanuit het perspectief van de Vorarlbergers een kans was om een ​​stem te vinden in de onzekere naoorlogse periode.

Niettemin werd de aanvraag voor lidmaatschap pas in maart 1919 in Bern ontvangen door de Zwitserse minister van Buitenlandse Zaken. De Oostenrijkse bondskanselier Karl Renner verzette zich tegen het idee van een annexatie en de internationale reacties waren overwegend negatief. De ‘Raad van Vier’ – bestaande uit de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië – kondigde op 17 december 1919 aan dat zij de afscheiding van Vorarlberg van Oostenrijk niet zou steunen. Deze beslissing verhinderde Vorarlberg zijn verlangen naar onafhankelijkheid te verwezenlijken.

Gevolgen voor Vorarlberg

Na de stemming werd Vorarlberg door het Verdrag van Saint-Germain in 1919 een deel van de Republiek Oostenrijk. In 1920 werd het constitutioneel opgericht als een federale staat. Otto Ender, de gouverneur van Vorarlberg, voerde krachtig campagne voor toetreding tot Zwitserland en werd later kanselier van Oostenrijk. De ambities voor een verbinding met Zwitserland werden echter minder belangrijk naarmate de Republiek Oostenrijk zich stabiliseerde. Het laatste overblijfsel van de afscheidingsbeweging werd in de daaropvolgende jaren betekenisloos.

Samenvattend moet worden opgemerkt dat het historische referendum van 1919 niet alleen de identiteit van Vorarlberg heeft gevormd, maar ook wordt beschouwd als een belangrijk voorbeeld van de complexe politieke omstandigheden in de naoorlogse periode. Forum Oostenrijk legt ook uit dat de economische moeilijkheden en de vervreemding van Wenen het streven naar een verbinding met Zwitserland hebben aangewakkerd, maar dat verzet uiteindelijk beide projecten heeft verhinderd. De discussie over deze gebeurtenissen en hun impact blijft actueel en blijft het debat stimuleren.