Klimaatcrisis voor de rechtbank: Vanuatu vecht voor de toekomst van de aarde!

Klimaatcrisis voor de rechtbank: Vanuatu vecht voor de toekomst van de aarde!

De wereld kijkt naar het Internationale Gerechtshof (ICJ) in Den Haag! Meer dan honderd landen en internationale organisaties hebben hun argumenten gepresenteerd in een historisch proces dat de toekomst van onze planeet zou kunnen beïnvloeden. Onder leiding van Vanuatu, een kleine eilandstaat in de Stille Oceaan, wordt de vraag gesteld: wie draagt ​​de juridische verantwoordelijkheid voor de catastrofale gevolgen van de klimaatverandering?

De urgentie is voelbaar! Ralph Regenvanu, Vanuatu's speciale gezant voor klimaatverandering en het milieu, opende de hoorzittingen op 2 december met krachtige woorden: "De resultaten van deze procedure zullen generaties lang nagalmen en het lot van landen als het mijne en de toekomst van onze planeet bepalen." De dreiging van klimaatverandering is existentieel voor Vanuatu – en dit is geen ijdel gepraat!

Een oproep tot verantwoordelijkheid

Tijdens de twee weken durende hoorzittingen hebben talloze landen zich uitgesproken om de urgentie van de kwestie te onderstrepen. Maar terwijl veel staten pleitten voor juridische aansprakelijkheid, bevonden sommige grote producenten van fossiele brandstoffen zich geïsoleerd. Landen als de VS, Groot-Brittannië, Rusland, China en Duitsland probeerden hun verantwoordelijkheid te ontlopen. “Het is tijd om deze cyclus van schade en straffeloosheid te doorbreken”, zegt Sebastien Duyck, senior jurist bij het Centre for International Environmental Law (CIEL).

De vijftien rechters van het Internationaal Gerechtshof worden nu geconfronteerd met twee cruciale vragen: wat zijn de wettelijke verplichtingen van staten in het internationaal recht om het klimaat en het milieu te beschermen tegen door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen? En welke juridische gevolgen hebben overheden als hun handelen of nalaten aanzienlijke schade toebrengt aan het klimaat en het milieu?

Mondiale solidariteit en bezorgdheid

De hoorzittingen gingen gepaard met protesten toen activisten buiten het ICJ demonstreerden en onmiddellijke actie tegen de klimaatverandering eisten. Ook de Palestijnse staat kwam op de voorgrond en eiste dat het internationaal recht een centrale rol zou spelen bij de bescherming van de mensheid tegen de gevaren van klimaatverandering. “Er bestaat geen twijfel over dat Israëls aanhoudende illegale bezetting van Palestina negatieve klimaateffecten heeft”, aldus Ammar Hijazi, de Palestijnse ambassadeur in Nederland.

Oost-Timor, ook bekend als Oost-Timor, steunde de argumenten van Vanuatu en wees erop dat de klimaatcrisis het resultaat is van de historische en voortdurende acties van geïndustrialiseerde landen. “Deze landen zijn in grote mate verantwoordelijk voor de klimaatcrisis, en toch kennen de gevolgen van de klimaatverandering geen grenzen”, benadrukt Elizabeth Exposto, de stafchef van de premier van Oost-Timor.

De jongste ontwikkelingen zijn niet alleen een juridische strijd, maar ook een teken van groeiende ontevredenheid over de voortgang in de VN-klimaatonderhandelingen. De recente COP29-top in Bakoe eindigde toen de rijke landen 300 miljard dollar per jaar toezegden om de klimaatverandering tegen 2035 te bestrijden. Maar velen zien deze belofte als een grap vergeleken met de werkelijke kosten die ontwikkelingslanden moeten dragen.

“Het is onaanvaardbaar dat de COP er niet in is geslaagd overeenstemming te bereiken over het terugdringen van de uitstoot”, merkte Regenvanu op. “We hebben een collectief antwoord op de klimaatverandering nodig dat niet gebaseerd is op politiek gemak, maar op internationaal recht.” De ogen van de wereld zijn op Den Haag gericht – de beslissing van het Internationaal Gerechtshof zou de koers voor toekomstige generaties kunnen bepalen!