Odkrycie nazistowskich próbek tkanek w Wiedniu: Ujawniono tragiczne losy dzieci

Odkrycie nazistowskich próbek tkanek w Wiedniu: Ujawniono tragiczne losy dzieci

W ramach projektu badawczego na MedUni Vienna dotyczącego historii badań mózgu w okresie narodowego socjalizmu odkryto pozostałości próbek tkanek ofiar nazistowskiej „eutanazji”. Znaleziska te powstały w trakcie cyfrowej indeksacji zbiorów historycznych Katedry Neuropatologii i Neurochemii. Zidentyfikowane próbki tkanek obejmują skrawki mikroskopowe i próbki zatopione w parafinie, które pochodzą w sumie od dziewięciorga dzieci, z których sześcioro zostało zabitych w wiedeńskiej instytucji „eutanazji dzieci” Am Spiegelgrund, a troje w brandenburskiej placówce Görden. W 2002 roku na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu pochowano ludzkie szczątki ofiar nazistowskich, a w 2003 roku odbył się kolejny pochówek w Görden.

Rektor MedUni Vienna Markus Müller podkreśla wagę zasad etycznych w naukach medycznych. Uczelnia, mając na uwadze obciążenia historyczne, aktywnie angażuje się w rozliczenie z przeszłością. Romana Höftberger podkreśla potrzebę wyciągania wniosków z przeszłości i konsekwentnego zwalczania nieetycznych zachowań w medycynie. Herwig Czech widzi odkrycie próbek tkanek w szerszym naukowo-historycznym kontekście badań nad szczątkami ludzkimi z kontekstów nazistowskiej niesprawiedliwości.

Kontekst nazistowskich badań mózgu

W latach 1940-1945 instytucje takie jak Instytut Badań Mózgu im. Cesarza Wilhelma w Berlinie prowadziły szeroko zakrojone badania mózgów ofiar masowych mordów na osobach chorych i upośledzonych umysłowo. W tym czasie zbadano około 700 mózgów. Systematyczne tworzenie planu badań zostało legitymizowane formalnym listem Adolfa Hitlera do Karla Brandta i Philippa Bouhlera z dnia 1 września 1939 r. W ramach tzw. „Akcji T4” od stycznia 1940 r. do sierpnia 1941 r. w drodze gazowania zginęło około 70 000 pacjentów psychiatrycznych.

Szacuje się, że ogółem zmarło około 185 000 pacjentów psychiatrycznych, a dodając kolejne 80 000 zgonów w instytucjach polskich, radzieckich i francuskich, co daje liczbę ofiar śmiertelnych ponad 260 000. Ideą „eutanazji” było niszczenie przewlekle chorych i niepełnosprawnych pacjentów w celu restrukturyzacji instytucjonalnej psychiatrii, wspieranej przez ideologię eugeniczną, która obejmowała sterylizację w celu wyeliminowania defektów genetycznych.

Zawikłania naukowe

Zaangażowanie Instytutu Cesarza Wilhelma w „eutanazję” jest niezaprzeczalne. Pod przewodnictwem profesora Hugo Spatza od 1937 r. punkt ciężkości badań przesunął się na chore mózgi. Kluczem do popełnienia zbrodni medycznych były ścisłe powiązania KWI z Instytutem Państwowym Brandenburgii-Görden. Julius Hallervorden, ówczesny wybitny naukowiec, pozyskiwał mózgi ofiar „eutanazji”, w tym także dzieci. Do 1944 r. zbadano ogółem 1179 mózgów, z czego 707 prawdopodobnie pochodziło od ofiar „eutanazji”. Pomimo zakończenia tych masowych morderstw, badania kontynuowano w podobnym duchu, a makabryczna historia nadal budzi pytania etyczne.

Dzięki odkryciu próbek tkanek w Wiedniu MedUni Vienna po raz kolejny stało się ośrodkiem badań przeszłości narodowego socjalizmu i jej wpływu na dzisiejszą etykę lekarską.