Gemeente in nood: Waar is de dringend noodzakelijke financiële hulp?
De regionale vereniging Saarbrücken wordt geconfronteerd met financiële uitdagingen. Er wordt een nieuw budget aangenomen om de infrastructuur van scholen en kinderopvang uit te breiden.

Gemeente in nood: Waar is de dringend noodzakelijke financiële hulp?
In een ontroerende slottoespraak over de begroting wees regionale verenigingsdirecteur Peter Gillo (SPD) op de alarmerende financiële situatie van de gemeenten. “De heffing is veel te hoog en de financiële problemen van de steden en gemeenten zijn groot”, legde hij uit. In 2025 zal alleen al 108 miljoen euro aan leningen moeten worden afgesloten om dringend noodzakelijke investeringen te doen in school- en kinderdagverblijfinfrastructuur en energiebesparende renovaties. Gillo benadrukte dat de verplichte uitgaven aan sociale zekerheid, jeugdzorg en personeel blijven stijgen, terwijl tegelijkertijd het aantal zaken dat door het sociale bureau wordt behandeld explosief is toegenomen. Alle fracties zijn het erover eens: de steden en gemeenten staan op de rand van een financiële ineenstorting. Ook staat ter discussie dat de federale en deelstaatregeringen in de toekomst geen aanvullende financiële verplichtingen mogen doorschuiven naar gemeenten die niet of onvoldoende worden betaald. Over een dringend noodzakelijke regeling voor schuldenverlichting kan echter alleen op federaal niveau worden besloten, zoals Roland König (FDP) duidelijk maakte.
Europese perspectieven en lokale uitdagingen
De financiële situatie is niet alleen een lokaal probleem. In een uitgebreide studie van de Raad van Europese Gemeenten en Regio's, gepubliceerd in samenwerking met de KDZ, werd de situatie van de gemeentelijke financiën in 40 landen onderzocht. Uit het onderzoek, getiteld ‘Local Finances and the Green Transition’, blijkt dat steden en dorpen in Europa beter hebben gepresteerd dan verwacht, ondanks de enorme uitdagingen die de financiële en COVID-19-crises met zich meebrengen. Ruim driekwart van de gemeentelijke uitgaven tussen 2010 en 2020 ging naar essentiële levensdomeinen zoals onderwijs en sociale dienstverlening. Opvallend is dat lokale overheden ruim de helft van alle publieke investeringen financieren, terwijl ze slechts een kwart van de totale uitgaven voor hun rekening nemen. Dit onderstreept de centrale rol die gemeenten spelen bij het in stand houden van de openbare dienstverlening en de klimaatbescherming.
Ondanks stabiele schulden op lokaal niveau laat het onderzoek ook zien dat in veel Europese landen de financiële autonomie van gemeenten wordt beperkt. Met name in landen als Hongarije en Spanje is het aandeel van de subnationale uitgaven in de overheidsuitgaven afgenomen. Ook in Oostenrijk is er reden tot zorg, aangezien gemeenten in vergelijking met andere Europese landen een benedengemiddelde financiële autonomie genieten. Deze bevindingen zouden een belangrijke impuls kunnen geven aan de discussie over het versterken van de gemeentefinanciën in Duitsland en Oostenrijk om ook in de toekomst te kunnen blijven handelen en noodzakelijke investeringen mogelijk te maken.
Dat meldt de Saarbrücker Zeitung over de hoge financiële lasten voor gemeenten tijdens de Raad van Europese gemeenten en regio's publiceerde zijn belangrijke studie over gemeentelijke financiën in Europa.