Ekonomista behawioralny Ernst Fehr: Rewolucja w gospodarce poprzez eksperymenty!

Ekonomista behawioralny Ernst Fehr: Rewolucja w gospodarce poprzez eksperymenty!

Ernst Fehr, czołowy ekonomista behawioralny i profesor na Uniwersytecie w Zurychu, wygłosił przemówienie programowe w Austriackiej Akademii Nauk (ÖAW) w Wiedniu 16 maja 2025 r. Pod tytułem „Rewolucja nauk empirycznych i behawioralnych w ekonomii” Fehr omówił fundamentalne zmiany w obrębie dyscypliny, które zostały spowodowane badaniami i eksperymentami empirycznymi. W swoim przemówieniu Fehr zauważył, że ostatnie 50 lat charakteryzowało się rewolucyjnym rozwojem, możliwym dzięki potężnym komputerom i nowoczesnym metodom empirycznym. Postępy te pozwalają badaczom precyzyjnie testować i rozumieć związki przyczynowe.

Fehr, urodzony 21 czerwca 1956 r. w Hard, zyskał reputację jednej z najważniejszych osobistości badawczych w dziedzinie ekonomii behawioralnej. Zajmuje się między innymi złożonością produktów i ich wpływem na decyzje konsumentów. Przykładem jego wystąpienia był hotel w USA, w którym goście musieli dodatkowo płacić za pościelenie łóżek. Praktyka ta nie tylko zwiększa złożoność, ale także koszty dla klientów, co można interpretować jako strategiczne posunięcie firm mające na celu zwiększenie „kosztów poszukiwań”.

Strategie i eksperymenty przedsiębiorcze

W swoim przemówieniu Fehr skrytykował taktykę niektórych firm, które celowo zwiększają dla klientów koszty wyszukiwania, aby utrudnić przejście do innego dostawcy. Zwrócił także uwagę, że firmy takie jak Google i Amazon codziennie przeprowadzają eksperymenty, aby wpłynąć na zachowania klientów. Rodzi to pytania o etyczne implikacje takich strategii.

Jego praca obejmuje również badanie indywidualnych preferencji, norm społecznych i kultur grupowych. Fehr analizuje także przyczynowy wpływ zaufania i norm społecznych na zachowania ekonomiczne. W jednym z jego ostatnich badań sprawdzał, czy kultura biznesowa zachęca do podejmowania nadmiernego ryzyka, co przyczyniło się do kryzysu finansowego w 2008 roku.

Rola zaufania i instytucji

W swoich badaniach Fehr pokazuje, że w okresach boomu jednostki wykazują większą awersję do ryzyka, co wzmacnia dobrą koniunkturę gospodarczą. Natomiast stają się bardziej ostrożne w czasach kryzysu, co prowadzi do spadku cen aktywów finansowych. Zauważył, że samo zaufanie czy zasady instytucjonalne nie wystarczą, aby zapewnić efektywne interakcje gospodarcze. Konieczne jest raczej zaufanie i solidne struktury instytucjonalne.

Fehr jest także współzałożycielem „FehrAdvice”, gdzie udostępnia firmom wiedzę empiryczną. Ostrzega jednak, że nauka często kładzie nacisk na wiarę, a nie dowody empiryczne. To niebezpieczny trend, z którym należy walczyć. Fehr, biorąc pod uwagę swoje sukcesy i spostrzeżenia, nie myśli o ewentualnej Nagrodzie Nobla i chce zdystansować się od oczekiwań świata zewnętrznego.

O znaczeniu pracy Fehra świadczą nie tylko jego liczne nagrody, ale także jego aktywna rola w środowisku akademickim, publikowanie w renomowanych czasopismach, takich jak American Economic Review i Journal of Political Economy. Jego odkrycia znacząco przyczyniają się do dalszego rozwoju ekonomii i naszego zrozumienia ludzkich zachowań w kontekstach ekonomicznych.