Matthias Hartmann: Θέατρο ή ανατρεπτικός παράγοντας - Ένας σκηνοθέτης σε μετάβαση

Matthias Hartmann: Θέατρο ή ανατρεπτικός παράγοντας - Ένας σκηνοθέτης σε μετάβαση

Στον κόσμο του θεάτρου, ο σκηνοθέτης Matthias Hartmann είναι ένας πολωτικός χαρακτήρας. Από τα ύψη της φήμης, ως διευθυντής του Schauspielhaus της Ζυρίχης και του Κάστρου της Βιέννης, μέχρι την απόλυσή του για παραποίηση λογαριασμών, η καριέρα του γνώρισε πολλά σκαμπανεβάσματα. Ο Χάρτμαν ήταν γνωστός για τις καινοτόμες παραγωγές του, αλλά οι ισχυρισμοί κλόνισαν την καριέρα του. Από την αποκατάστασή του το 2018, δραστηριοποιήθηκε ως Creative Director στο Red Bull Media House και έχει τραβήξει την προσοχή πάνω του με προκλητικές δηλώσεις για το θεατρικό τοπίο.

Σε μια ανοιχτή συνομιλία, ο Χάρτμαν συζήτησε τη σχέση μεταξύ των θεάτρων και του κοινού τους. Παραδόξως, περιέγραψε το κοινό ως συχνά παρεξηγημένους διαταράκτες του θεάτρου με «νόημα». Ο Χάρτμαν είχε την εντύπωση ότι πολλά θέατρα δεν αγωνίζονται πλέον για χάρη του κοινού, αλλά καθοδηγούνται από ένα είδος «κρυπτονομίσματος» νοήματος. Τονίζει ότι η επιτυχία στο θέατρο δεν μετριέται πλέον με τις πωλήσεις εισιτηρίων, αλλά με την έγκριση πολιτιστικών πολιτικών και κριτικών.

Το κοινό και ο ρόλος του στο θέατρο

Η κριτική άποψη του Χάρτμαν για το τοπίο του θεάτρου είναι αιχμηρή και χωρίς βερνίκια. «Στη Ζυρίχη δεν χρειάζεσαι το θέατρο για να ζήσεις, είναι ωραίο να το έχεις», εξήγησε ο Χάρτμαν. Βλέπει μια ανησυχητική τάση αυτών των ιδρυμάτων να περιθωριοποιούνται όλο και περισσότερο καθώς οι άνθρωποι λαχταρούν συναρπαστικές, συναρπαστικές εμπειρίες. Το να πας στο θέατρο δεν είναι πλέον δεδομένο και οι λόγοι για αυτό είναι περίπλοκοι. Ο Χάρτμαν σημειώνει ότι σε χαλαρές πόλεις όπως η Ζυρίχη, είναι πιο εύκολο να δεις μια απόσταση από το θέατρο, ειδικά όταν οι προσφορές δεν είναι πλέον τόσο δελεαστικές.

Το νέο του βιβλίο θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως ένα είδος μανιφέστου για τον κόσμο του θεάτρου. Δεν περιέχει μόνο προσωπικές ιδέες και ανέκδοτα, αλλά και έναν οδηγό για τη χειραγώγηση του ισολογισμού που παρατήρησε στις προηγούμενες θέσεις του. Είναι ένα μείγμα αυτοστοχασμού και κριτικής των δομών μέσα στον κόσμο του θεάτρου, οι οποίες, κατά τη γνώμη του, αποτυγχάνουν να είναι πραγματικά σχετικές με το κοινό. Ο Χάρτμαν είναι πεπεισμένος ότι πολλά δημιουργικά μυαλά σήμερα δεν αισθάνονται πλέον τον παλμό του κοινού. «Το κοινό θέλει να αμφισβητηθεί και να παρασυρθεί», πρόσθεσε.

Η επιρροή της πολιτιστικής πολιτικής και ο ρόλος των κριτικών φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη σημασία στα μάτια του Χάρτμαν, ενώ η άμεση σύνδεση με το κοινό πέφτει εκτός εστίασης. Προειδοποιεί ότι αν συνεχιστεί αυτή η τάση, το θέατρο θα μπορούσε να μείνει πίσω ως κύρια μορφή τέχνης. Ένα ανησυχητικό ερώτημα που προκύπτει από τις δηλώσεις του είναι: Τι γίνεται με το θέατρο όταν το κοινό δεν το χρειάζεται πλέον στις τελετουργίες του;

Μια νέα αντίληψη του θεάτρου

Συζητήθηκαν επίσης οι εμπειρίες του κατά τη διάρκεια της θητείας του ως διευθυντής προγράμματος στο νομικό-πολιτικό Servus-TV. Ο Χάρτμαν δεν βλέπει καμία αντίφαση σε αυτό, αλλά περιγράφει τον σταθμό ως έναν σταθμό που συμβάλλει πολύ στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης. "Ο κόσμος δεν βλέπει πια αναλογική τηλεόραση. Αλλά έρχεται στο θέατρο όταν υπάρχει εξαιρετικό περιεχόμενο", λέει, εκφράζοντας την πεποίθησή του ότι η ποιότητα κάνει τη διαφορά στην τέχνη.

Ο Χάρτμαν δεν εγκατέλειψε ποτέ εντελώς τη θέση του στο θέατρο. Αυτή τη στιγμή ανεβαίνει ξανά στη Βιέννη και τρέφει συγκινητικό σεβασμό για την ίδια την τέχνη. Οι εκκλήσεις του για αλλαγή συστήματος στο θέατρο μέσω επιδοτήσεων που εξαρτώνται από την παράσταση δείχνουν ένα σύγχρονο νοητικό μοντέλο που αντανακλά το πνεύμα της εποχής. «Η τέχνη πρέπει να επιβραβεύεται, ενώ η αποτυχία επικυρώνεται», λέει ο Χάρτμαν. Κατά τη γνώμη του, αυτό θα δημιουργούσε περισσότερα κίνητρα για να εργαστεί κανείς καινοτόμα και με ελκυστικό τρόπο.

Συνοψίζοντας, η επιστροφή του Matthias Hartmann στο προσκήνιο των τεχνών και οι προκλητικές απόψεις του για το θεατρικό τοπίο ενώνουν.

Μια λεπτομερής εικόνα για τα οράματα του Χάρτμαν για το μέλλον του θεάτρου και τους ειλικρινείς στοχασμούς του για το παρελθόν μπορούν να βρεθούν στην τρέχουσα δουλειά του. Εδώ όχι μόνο κριτικάρει και αμφισβητεί τις δομές του θεάτρου, αλλά και τη δική του θέση σε αυτό. Περισσότερες πληροφορίες για αυτό το θέμα είναι διαθέσιμες εδώ να βρεις.