Ziem rzadkich: wyjaśniono znaczenie wojny handlowej Trumpa

Ziem rzadkich: wyjaśniono znaczenie wojny handlowej Trumpa

Wojna handlowa między USA a Chinami ma jeden zasadniczy punkt sporny: pierwiastki ziem rzadkich. W zeszłym miesiącu prezydent Donald Trump oświadczył, że Stany Zjednoczone „bardzo pilnie” potrzebują Grenlandii, ponawiając groźbę aneksji terytorium Danii. Grenlandia to wyspa bogata w zasoby z rezerwami kluczowych minerałów ukrytych w lodzie, w tym pierwiastków ziem rzadkich. Ponadto Trump podpisał „porozumienie dotyczące metali rzadkich” z Ukrainą.

Czym są pierwiastki ziem rzadkich i czy naprawdę są „rzadkie”?

Pierwiastki ziem rzadkich to 17 pierwiastków metalicznych w układzie okresowym, w tym skand, itr i lantanowce. Termin „ziemi rzadkie” jest mylący, ponieważ materiały te występują w całej skorupie ziemskiej. Występuje w większej ilości niż złoto, ale jego wydobycie i przetwarzanie jest trudne i kosztowne. Co więcej, są szkodliwy dla środowiska.

Do czego wykorzystuje się pierwiastki ziem rzadkich?

Pierwiastki ziem rzadkich są wszechobecne w technologiach, z których korzystamy na co dzień – od smartfonów, przez turbiny wiatrowe, po lampy LED i telewizory z płaskim ekranem. Mają także kluczowe znaczenie w akumulatorach pojazdów elektrycznych, skanerach MRI i leczeniu raka.

Pierwiastki ziem rzadkich odgrywają również zasadniczą rolę w amerykańskiej armii. Jak wynika z noty badawczej CSIS z 2025 r., są one wykorzystywane w odrzutowcach F-35, łodziach podwodnych, laserach, satelitach, rakietach Tomahawk i innych zastosowaniach wojskowych.

Skąd pochodzą pierwiastki ziem rzadkich?

Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej 61% wydobywanych pierwiastków ziem rzadkich pochodzi z kontroli krajowych 92% światowej produkcji w fazie przetwarzania.

Istnieją dwa rodzaje pierwiastków ziem rzadkich, podzielone na kategorie według ich masy atomowej: ciężkie i lekkie. Ciężkie pierwiastki ziem rzadkich są rzadsze, a Stany Zjednoczone nie mają możliwości przeprowadzenia trudnej separacji po ekstrakcji.

„Do początku roku wysyłaliśmy wszystkie ciężkie metale ziem rzadkich, które wydobyliśmy w Kalifornii, do Chin w celu separacji” – powiedziała CNN Gracelin Baskaran, dyrektor programu bezpieczeństwa minerałów krytycznych w Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych. Jednak kwietniowe ogłoszenie administracji Trumpa, że ​​nałoży wysokie cła na Chiny, zahamowało ten proces. „Chiny pokazały, że są skłonne wykorzystać zależność Ameryki od Chin w zakresie separacji pierwiastków ziem rzadkich” – dodała.

Baskaran powiedział, że obecnie w Kalifornii działa tylko jedna kopalnia metali ziem rzadkich.

Dlaczego pierwiastki ziem rzadkich są ważne w wojnie handlowej?

W piątek Trump oświadczył w Truth Social, że Chiny naruszyły umowę handlową co zostało uzgodnione w zeszłym miesiącu. Pekin utrzymał kontrolę eksportu siedmiu pierwiastków ziem rzadkich i produktów pokrewnych w odpowiedzi na ogłoszone w kwietniu „wzajemne cła” Trumpa na chińskie towary. Po porozumieniu o zawieszeniu broni w Genewie urzędnicy amerykańscy oczekiwali, że Chiny złagodzą ograniczenia eksportowe na te surowce.

Kontrole eksportu mogą mieć znaczący wpływ, ponieważ Stany Zjednoczone są w dużym stopniu uzależnione od Chin w zakresie pierwiastków ziem rzadkich. Według badania opublikowanego w latach 2020–2023 70% importu metali ziem rzadkich do USA pochodziło z tego kraju. Raport amerykańskiej służby geologicznej widać.

Poza Chinami pierwiastki ziem rzadkich są również częścią celów amerykańskiej polityki zagranicznej wobec Ukrainy, Grenlandii i Arabii Saudyjskiej. „Ukraina ma bardzo młody przemysł wydobywczy i chociaż temat ten był częścią dyskusji, tak naprawdę nie mamy map pokazujących, co jest ekonomicznie opłacalne” – powiedział Baskaran.

Aby uzyskać głębszy wgląd w pierwiastki ziem rzadkich i implikacje geopolityczne, dostępne są kompleksowe raporty.