Het onvoorspelbare Amerikaanse beleid ten aanzien van Oekraïne zorgt voor verwarring in Kiev
De abrupte veranderingen in het Amerikaanse beleid ten aanzien van Oekraïne hebben Kiev geschokt. Deze week zou meer duidelijkheid kunnen brengen over de gewenste vredesoplossing en de rol van de VS.
Het onvoorspelbare Amerikaanse beleid ten aanzien van Oekraïne zorgt voor verwarring in Kiev
Kiev, Oekraïne – Een seismische verschuiving in de gebeurtenissen van de afgelopen twee weken is moeilijk te bevatten. Oekraïne en zijn bondgenoten hopen vurig dat de maatregelen die tegen hen worden genomen slechts een aandachtstrekker zijn. De speciale gezant van de Amerikaanse president Donald Trump voor Oekraïne zou hebben gezegd dat deze stap er alleen maar was om Oekraïne wakker te schudden. Het Witte Huis heeft alleen militaire hulp En Berichtenuitwisseling in de wacht gezet om een vermeende schuld te vereffenen in de vorm van ongeveer de helft van de minerale rijkdom van het land en het eisen van een publieke verontschuldiging van de president – een onderhandelingstactiek, zo wordt aangenomen. Dit kunnen gewoon luide woorden zijn vóór een moeilijke deal.
Een nieuwe aanpak van de Amerikaanse regering
Maar er is duidelijk sprake van een diepere verandering, een verandering die Europa traag accepteert en waar het zich moeilijk aan kan aanpassen. De regering-Trump ziet zichzelf niet als een bondgenoot van Oekraïne en zijn Europese aanhangers, maar als een tussenpersoon tussen hen en Moskou, in de hoop Rusland te rehabiliteren op het mondiale politieke toneel. Trump heeft aangekondigd dat hij ‘ernstig verdere sancties tegen Moskou overweegt’. Tot nu toe heeft hij echter nog geen actie ondernomen. Tot nu toe heeft Rusland de lekkernijen alleen geproefd terwijl de straf uitbleef.
Hoge verwachtingen voor de komende bijeenkomst in Riyad
De druk die tot dusver in de aanloop naar een mogelijke deal wordt uitgeoefend, is vergelijkbaar met die van een bouwaannemer op zijn onderaannemers – hier Amerika tegen Oekraïne en Europa – door de voorwaarden zo onder druk te zetten dat ze een aantrekkelijker voorstel voor Rusland creëren. De hoop is groot dat er dinsdag in Riyad een bijeenkomst zal plaatsvinden tussen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, de nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz en het team van president Volodymyr Zelensky. Betrekkingen tussen Kiev en Washington zal verbeteren.
De uitdaging van vredesonderhandelingen
Toch hangt er bijna teveel af van deze ontmoeting. Persoonlijke vijandigheden moeten opzij worden gezet. Een overeenkomst over zeldzame aardmetalen en andere mineralen – die, net als het laatste ontwerp dat CNN heeft gezien, in wezen tandeloos is, maar niettemin een gedurfd teken is van de Amerikaanse ambitie voor de natuurlijke rijkdommen van Oekraïne – moet worden ondertekend. Bovenal moet het Witte Huis duidelijk maken wat voor soort vrede het voor ogen heeft.
De uitdagingen voor de Europese veiligheid en de Oekraïense soevereiniteit
Deze vraag rijst volledig: Trump eist dat Zelenskyj ‘zich inzet voor vrede’. Bedoelt Trump vage ideeën die alleen hij kan bepalen? Verwijst dit naar de kiem van een Europees vredesplan dat tot nu toe een gevangenenruil, een gedeeltelijk staakt-het-vuren op zee, in de lucht en in de energie-infrastructuur, en een beperkte Europese vredesmacht omvat? (Russische functionarissen hebben dit al grotendeels afgewezen). Of gaat dit over een vredestheorie die tussen Moskou en Washington kan worden ontwikkeld, zonder Europa of Oekraïne aan de onderhandelingstafel?
Het probleem van overeenkomsten
Dit laatste idee zou de grootste zorg voor de Europese veiligheid en de Oekraïense soevereiniteit moeten veroorzaken. Keith Kellogg, de gezant van Trump voor Oekraïne en Rusland, merkte op dat een ontwerpovereenkomst die in maart 2022 in Istanbul werd besproken – een overhaaste vredespoging die in de vroege stadia van de oorlog mislukte na de Irpin-bloedbaden onder Oekraïense burgers – niet als raamwerk zou dienen. Toch noemde hij het in ieder geval een ‘startpunt’.
Deze voorgestelde overeenkomsten vereisten dat Oekraïne afstand moest doen van zijn ambities om lid te worden van de NAVO - een doel dat nu in de grondwet van het land is vastgelegd. Het ontwerp riep ook op tot aanzienlijke culturele veranderingen, waaronder de introductie van Russisch als officiële taal. Maar het allerbelangrijkste was dat hij probeerde de Oekraïense strijdkrachten te beperken, zodat ze aanzienlijk kleiner zouden zijn geweest dan de enorme strijdkrachten van Rusland - in wezen betekende dit een overgave. Het ging hier niet om overgave voor vrede, maar om het beroven van Oekraïne van het vermogen om zichzelf op geloofwaardige wijze te verdedigen in het geval van een nieuwe Russische aanval, zoals Oekraïne de afgelopen tien jaar meer dan twintig keer heeft meegemaakt.
De gevolgen van geopolitieke spanningen
De druk die op Oekraïne wordt uitgeoefend, duidt erop dat er voor de bijeenkomst van dinsdag in Riyad al extreem veel op het spel staat Ramp in het Oval Office iets meer dan een week geleden – is niet bedoeld als simpele compensatie. We zouden kunnen leren wat voor soort vrede Trump voor ogen heeft en in hoeverre deze aansluit bij de ambities van Moskou.
De rol van de rechtsstaat
De toekomstige veiligheid van Europa hangt af van hoeveel ‘kunst van de deal’ er in deze deal zit. De zakenwereld waarin Trump opereert, is er een waarin hij een aankoop of een contract aantrekkelijk probeert te maken voor de andere kant. Misschien zou hij de baas van de onderaannemer ontslaan als de andere partij ontevreden over hem was (wat enkele losse opmerkingen over Zelensky's geschiktheid voor de baan zou kunnen verklaren). Misschien zou hij de voorwaarden aanscherpen om de marges te verbeteren (de militaire hulp stopzetten). Op dezelfde manier zou hij zijn potentiële klanten kunnen vleien (zoals zijn aarzelende houding tegenover Poetin).
Maar uiteindelijk zou de deal gepaard gaan met het kopen van stenen en mortel of het bouwen ervan: een eenvoudige en voorspelbare handelwijze of eigendomsoverdracht, beschermd en bewaakt door advocaten en rechtbanken – door de rechtsstaat. Als de andere partij de deal verbreekt, kan Trump een rechtszaak aanspannen. De precedenten en handelwijzen zouden goed gedefinieerd zijn, en de rechtsstaat zou aan zijn kant staan om de naleving van de voorwaarden van het verdrag te garanderen.
Russische benadering van de kwestie van wet en orde
Rusland is geen groot voorstander van de rechtsstaat. Meestal onderhandelt het land om tijd te winnen en zijn militaire doelstellingen te bevorderen. Het land veroverde dus letterlijk de Oost-Oekraïense stad Debaltseve tijdens de eerste dagen van een staakt-het-vuren dat in 2015 tot stand kwam en dat volgde op de beperkte invasie van Oekraïne het jaar daarvoor. Opgeleid bij de KGB vertrouwt Poetin op de strategie van ‘maskirovka’ (camouflage) en ontkende aanvankelijk dat zijn troepen in 2014 de Krim waren binnengevallen, maar accepteerde een paar jaar later lachend dat het in feite zijn soldaten waren. Als hij een bedrijf was, zou zijn kredietwaardigheid waarschijnlijk slecht zijn.
Maar de overtuiging van Trump, zijn instinct dat Poetin betrouwbaar is en vrede wil, is nu de drijvende kracht achter het Amerikaanse beleid en verandert de rol van Amerika in de grootste oorlog in Europa sinds de jaren veertig.
De gevolgen voor Oekraïne
De tekenen van de schade veroorzaakt door deze psychologische klap zijn al zichtbaar. Oekraïense strijdkrachten zijn in gevaar in de Koersk-regio en zouden dit kleine stukje Russisch grondgebied, dat hun enige territoriale invloed aan de onderhandelingstafel was, kunnen verliezen. Als ze vallen, zouden de Noord-Koreaanse en Russische troepen die daar actief zijn, hun aandacht kunnen richten op de rest van het Oostfront, waar Moskou al maanden langzame vooruitgang boekt.
Afgelopen weekend vonden ballistische raketten en drone-aanvallen plaats verschrikkelijke staat van dienst als het gaat om burgerslachtoffers zelfs nadat Trump had gedreigd met sancties tegen Moskou wegens het ‘beschieten’ van Oekraïne, en de situatie zou verder kunnen verslechteren naarmate de pauze in de militaire hulp het aantal door de VS geleverde patriotten vermindert waarvan Oekraïne afhankelijk is voor de luchtverdediging van zijn steden.
Tot nu toe is de afname van de Amerikaanse steun voor Oekraïne grotendeels beperkt gebleven tot waanzinnige theaters in buitenlandse hoofdsteden. Deze week zouden er meer details kunnen komen over de onduidelijke vrede die Trump nastreeft. En dan zal de sombere uitkomst van deze verre, hygiënische hotelbijeenkomsten in pak waarschijnlijk omslaan in stof en verlies in Oekraïne.