Bossen die op instorten staan: de wetenschap waarschuwt voor fatale gevolgen!

Bossen die op instorten staan: de wetenschap waarschuwt voor fatale gevolgen!

Een nieuw rapport van de International Association of Forest Research Organizations (IUFRO), getiteld ‘Bossen als pijlers van sociale en economische veerkracht’, biedt alarmerende inzichten in de toestand van de mondiale bosecosystemen. Ter gelegenheid van Wereldmilieudag op 5 juni 2025 werd het document gepresenteerd door 31 onderzoekers als onderdeel van de Global Forest Expert Panels (GFEP). Het benadrukt de cruciale rol van bossen in de veerkracht, zowel sociaal als economisch. Beleidsbeslissingen worden gezien als potentiële bedreigingen voor deze complexe systemen, die dringend een paradigmaverschuiving in het bosbeleid vereisen. “Het voortzetten van ‘business as usual’ zal als een mislukking worden beschouwd”, waarschuwt het rapport, waarin wordt opgeroepen tot een proactieve langetermijnaanpak van het bos- en milieubeleid.

Dr. Craig Allen, een van de co-auteurs, benadrukt dat snelle economische groei zonder het noodzakelijke begrip van de functie en het belang van bossen tot ineenstorting zou kunnen leiden, het zogenaamde “Humpty-Dumpty-effect”. Dit roept niet alleen vragen op over de bossen zelf, maar ook over de sociale en economische systemen die daarvan afhankelijk zijn. Inheemse volkeren en plattelandsgemeenschappen zouden vooral lijden onder de negatieve gevolgen van de klimaatverandering.

De uitdagingen van de bosbouw

Naast deze serieuze uitdagingen benadrukt de synthesestudie van Teaming Up 4 Future, een samenwerking tussen IUFRO en Mondi, die begin april 2025 werd gepubliceerd, het toekomstige aanbod van goederen en diensten uit de Europese bossen. De studie levert bewijs dat de Europese bossen ernstig worden getroffen door de klimaatverandering, wat gevolgen heeft voor de gezondheid van de bossen en de houtvoorraden. Dit is waar het rapport in beeld komt en actoren in de waardeketen van de bosbouw oproept om gezamenlijke inspanningen te leveren om een ​​duurzame houtvoorziening te garanderen.

Het platform “Teaming Up 4 Forests”, opgericht in 2021, heeft een netwerk van meer dan 100 wetenschappers, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en beleidsmakers opgebouwd om oplossingen te ontwikkelen voor bosgerelateerde uitdagingen. Dirk Längin van Mondi benadrukt de noodzaak van deze samenwerking en Alexander Buck van IUFRO benadrukt het belang van het ontwikkelen van wetenschappelijk onderbouwde oplossingen om op basis daarvan langetermijnstrategieën te ontwerpen.

Bosecosysteemdiensten

Bossen vormen echter niet alleen uitdagingen, maar zijn ook onmisbare hulpbronnen en leveren een belangrijke bijdrage aan verschillende ecosysteemdiensten. Ze fungeren als koolstofopslagplaatsen en leveren een beslissende bijdrage aan de bescherming van het klimaat. Ze zijn ook een leefgebied voor ongeveer 10.000 dier- en plantensoorten, wat van cruciaal belang is voor de biologische diversiteit. Dat blijkt uit een nieuwe infographic van het specialistische bureau voor hernieuwbare grondstoffen. V. (FNR) zijn bossen ook belangrijk voor de zuurstofproductie, luchtfiltering en bodemvorming.

• Klimaschutz durch CO2-Bindung und Kohlenstoffspeicherung.
• Lebensraum für ca. 10.000 Tier- und Pflanzenarten, Sicherung der Artenvielfalt.
• Sauerstoffproduktion, Luftfilterung und -kühlung.
• Erosionsschutz und Bodenbildung.
• Hochwasser- und Lawinenschutz.
• Wasserfilterung und Grundwasserspeicherung.
• Rohstofflieferung für wirtschaftliche Nutzung und Arbeitsplatzsicherung im ländlichen Raum.
• Nahrungslieferung (Wildbret, Früchte).
• Erholungs- und Gesundheitsfunktion sowie touristische Wertschöpfung.

Deze winsten voor de samenleving komen echter in gevaar, vooral als bossen niet op verantwoorde wijze worden beheerd. Politici worden opgeroepen om bossen te zien als onderdeel van complexe sociaal-ecologische netwerken en om te kiezen voor een systeemgebaseerde aanpak op lange termijn.

Over het geheel genomen roepen de rapporten van IUFRO en de aangesloten organisaties op tot een dringende reactie van beleidsmakers, bedrijven en de samenleving als geheel om bossen en, op hun beurt, de sociale en economische structuren daaronder te beschermen en te bevorderen. De uitdagingen zijn groot, maar door de interactie van wetenschap, bedrijfsleven en politiek kan een duurzame strategie worden ontwikkeld die zowel de bossen als de samenleving beschermt.