Overlevende van een zelfmoordaanslag in Israël heeft moeite om zijn cliënt vrij te krijgen

Overlevende van een zelfmoordaanslag in Israël heeft moeite om zijn cliënt vrij te krijgen

Haifa, Israël - Oran Almog's laatste herinnering voordat hij zijn gezichtsvermogen verloor, zijn de lijken bedekt met gebroken glas - vijf leden van zijn eigen familie. Een zelfmoordterrorist bracht een explosievengordel tot ontploffing in een restaurant in Haifa, waarbij Almogs vader, broer, grootouders en neef omkwamen.

Traumatische herinneringen

"Ik herinner me dat we aan tafel zaten en eten bestelden. En het volgende dat ik me herinner, was dat ik op de grond lag", zei Almog in een interview met CNN.

Bij deze terroristische aanslag kwamen 21 mensen om het leven en raakten 60 anderen gewond, onder wie Almog, die op 4 oktober 2003 blind werd. Nu, meer dan twintig jaar later, is de man die de moordenaar heeft ingehuurd – Sami Jaradat – vrijgelaten uit de Israëlische gevangenis als onderdeel van een overeenkomst over een staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars die in januari 2023 tussen Hamas en Israël werd bereikt.

De controverses rond de release

Jaradat maakt deel uit van de 1.735 Palestijnse gevangenen die tijdens het staakt-het-vuren zijn vrijgelaten in ruil voor 33 Israëlische gijzelaars. Hoewel de meeste vrijgelaten gevangenen niet zijn veroordeeld voor een misdrijf en slechts een derde is veroordeeld voor moord of poging tot moord, bestempelen de regering en de media in Israël alle gevangenen als ‘terroristen’, wat de publieke perceptie van de overeenkomst heeft beïnvloed.

Het nieuws over de vrijlating van Jaradat maakte Almog sprakeloos en geschokt. "Ik had nooit gedacht dat hij uit de gevangenis zou komen... Ik was sprakeloos. Het deed me echt diepe pijn. Ik was niet boos en ik was niet teleurgesteld, ik voelde gewoon dat er iets in mijn hart gebroken was", zei hij.

Een onverwachte prijs

Maar Almog herkende al snel wat hij de ‘prijs’ van deze overeenkomst noemde en vond dat het de moeite waard was om te betalen. “Ik begreep dat als Sami Jaradat voor altijd in de gevangenis zou blijven, mijn familie, die tijdens de terroristische aanslag was vermoord, nooit levend zou terugkeren. Maar de levende Israëlische gijzelaars kunnen nog steeds terugkomen, en dat was belangrijk voor mij”, legde hij uit.

Kort nadat Jaradats vrijlating was aangekondigd, schreef Almog er een Opinieartikelen in de Israëlische krant Haaretz, waarin hij de Israëliërs opriep de meningsverschillen over de prijs opzij te zetten en zich te concentreren op wat het allerbelangrijkst is: de vrijlating van de gijzelaars.

Protesten en meningsverschillen

Jaradat en 109 andere Palestijnen werden op 30 januari vrijgelaten na de vrijlating van de Israëlische gijzelaars Arbel Yehoud, Gadi Moses en de Israëlische soldaat Agam Berger, die tijdens de aanslagen van 7 oktober werden gevangengenomen. Almog herinnerde zich het moment waarop zijn neef Chen Almog-Goldstein, die op 7 oktober ook door Hamas werd gegijzeld met haar overlevende kinderen, werd vrijgelaten tijdens het eerste kortstondige staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars in november 2023.

“Ik zal die avond nooit vergeten toen ze de eerste knuffel van onze familie ontvingen… Ik begreep de vreugde en het geluk van de Israëli’s die naar huis terugkeerden”, dacht hij na.

Maar het perspectief van Almog komt niet overeen met dat van veel Israëli's. Velen, waaronder een klein aantal families van gijzelaars, behoren tot rechts Tikva-forum en het Gvura Forum hebben vanaf het begin een staakt-het-vuren afgewezen. Dagen nadat de overeenkomst op 15 januari werd aangekondigd, gingen honderden demonstranten van deze twee fora de straat op in Jeruzalem en scandeerden: “Sluit geen deal met de duivel!” en “Sinwar werd ook vrijgelaten in een deal!”

Historische vergelijkingen

Ze herinneren zich hoe Yahya Sinwar, de overleden Hamas-leider en architect van de aanslagen van 7 oktober, in 2011 samen met 1.027 Palestijnen uit Israëlische hechtenis werd vrijgelaten in ruil voor de gevangengenomen Israëlische soldaat Gilad Shalit. Yehoshua Shani, de vader van een Israëlische soldaat die op 7 oktober werd gedood, beriep zich op deze geschiedenis en noemde alle vrijgelaten Palestijnen ‘kwaadaardige moordenaars’. “De prijs van deze deal staat al vast, we weten alleen niet wie de prijs zal betalen”, zei hij.

Sommige Israëli's zijn tegen de vrijlating van Palestijnen uit Israëlische gevangenissen en benadrukken in plaats daarvan dat het verslaan van Hamas door middel van militaire actie de topprioriteit van Israël moet zijn om de gijzelaars terug te sturen. Als onderdeel van de eerste fase van de overeenkomst tussen Israël en Hamas, die 42 dagen duurde en afgelopen weekend eindigde, werden 33 Israëlische gijzelaars vrijgelaten in ruil voor 1.735 Palestijnse gevangenen en gedetineerden.

Een ‘hefboom’

Volgens informatie van de Israel Prisons Service en de Palestijnse Vereniging voor Gevangenen werden de meeste van degenen die het doelwit waren van vrijlating, zonder aanklacht vastgehouden en niet voor de rechter gebracht of in de gelegenheid gesteld om zichzelf te verdedigen. Van de 1.735 Palestijnen werd ongeveer 15% veroordeeld voor de moord op Israëliërs, inclusief burgers en soldaten. De meesten van hen zaten gevangen tijdens de eerste en tweede Intifada, de Palestijnse opstanden tegen de militaire bezetting van de Westelijke Jordaanoever door Israël. Nog eens 18% werd veroordeeld voor poging tot moord.

Bijna tweederde van hen werd zonder vorm van proces vastgehouden, waaronder 1.000 Palestijnen die tijdens de oorlog in de Gazastrook werden vastgehouden. De rest was veroordeeld voor lichtere aanklachten, zoals lidmaatschap van een ‘verboden organisatie’ of ‘opruiing’ – een vage aanklacht die werd gebruikt om Palestijnen gevangen te zetten vanwege posts op sociale media waarin solidariteit werd geuit met de Palestijnen in de Gazastrook.

Publieke perceptie en steun voor het staakt-het-vuren

Dit detail wordt vaak niet begrepen door het Israëlische publiek, vertelde politiek analist en columniste Dahlia Scheindlin van Haaretz aan CNN. “Israëliërs geloven dat een Palestijn die in Israëlische hechtenis zit – simpelweg op grond van zijn gevangenschap – een terrorist moet zijn”, zei ze.

Palestijnen die op de bezette Westelijke Jordaanoever wonen, zijn onderworpen aan het Israëlische militaire rechtssysteem, waarvan mensenrechtenorganisaties melden dat het een veroordelingspercentage heeft van meer dan 99%. Mensenrechtenorganisaties hebben dat wel gedaan veroordelen dit systeem, omdat het dient om de controle van Israël over de Palestijnen te behouden.

"Er bestaat geen twijfel over dat veel mensen zijn gearresteerd en vastgehouden, zowel in Gaza als op de Westelijke Jordaanoever, om als hefboom te worden gebruikt. En sommige van deze mensen hebben waarschijnlijk geen misdaad gepleegd, misschien hebben sommigen dat wel gedaan... Het probleem is dat de Israëli's niet bereid zijn naar beide soorten gevangenen te kijken", aldus Scheindlin.

Ondanks dat de vrijlating van honderden Palestijnse gevangenen gelijk wordt gesteld aan de vrijlating van terroristen, blijkt uit een opiniepeiling in Israël dat een meerderheid van de Israëli's het staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars overweldigend steunt. Zoals de meeste Israëliërs heeft Almog prioriteit gegeven aan het redden van de levens van Israëlische gijzelaars in Gaza boven de “prijs” van het vrijlaten van Palestijnse gevangenen die veroordeeld zijn voor de moord op Israëliërs.

Hij zal deze onderscheiding en wat deze betekende echter niet vergeten. “Begrijpen dat het mijn pijn is om de Israëlische gijzelaars naar huis te brengen... is heel belangrijk voor mij”, zei Almog. “Ik weet het niet, misschien zal ik op een dag Agam, Gadi en Arbel ontmoeten en de volledige betekenis en het belang van deze overeenkomst en deze prijs voor mezelf voelen.”