Potęga języka: zrozumienie jidysz w cieniu Holokaustu

Potęga języka: zrozumienie jidysz w cieniu Holokaustu

27 marca 2025 r. Hannah Pollin-Galay, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie w Tel Awiwie, wygłosi wykład pt. „Mikrohistoria słów. Holokaust-jidysz jako okno na życie więźniów” w Instytucie Studiów nad Holokaustem Wiesenthala (VWI) w Wiedniu. Wykład rozpoczyna się o godzinie 18:30. i omawia głębokie zmiany, jakie Holokaust przyniósł w języku jidysz. Wydarzenie odbędzie się w języku angielskim, a udział wymaga wcześniejszej rejestracji pod adresem anmelde@vwi.ac.at. Więcej informacji można znaleźć w OTS znaleźć.

Wykład dotyczy w szczególności rozwoju „Khurbn-jidysz”, unikalnej formy słownictwa ukutej przez ocalałych Żydów podczas drugiej wojny światowej i po niej. Przed Holokaustem język jidysz nie był w stanie adekwatnie opisać traumatycznych doświadczeń niewoli, śmierci i dehumanizacji. Wojna doprowadziła do tego, że więźniowie opracowali lub przystosowali wiele nowych słów i wyrażeń w języku jidysz, aby móc przetworzyć swoje doświadczenia językowo.

Innowacja językowa

W swoim wykładzie Pollin-Galay przedstawi dwie kluczowe koncepcje, które pojawiły się w tym nowym socjolekcie. Terminy te nawiązują do tematyki kradzieży i spotkań niemiecko-jidysz podczas Holokaustu. Autorzy i intelektualiści, tacy jak Nachman Blumenthal, Yisrael Kaplan i Chava Rosenfarb, przyczynili się do udokumentowania tych nowych elementów językowych. Przepracowali swoje traumatyczne doświadczenia, tworząc język uwzględniający stojące przed nimi dylematy moralne i egzystencjalne.

Wymieniono na przykład nowe terminy, takie jak „shabrivin” (grabież) i „kuzinka” (wyzysk, praktyki seksualne), które żywo odzwierciedlają wyzwania i konflikty związane z przetrwaniem. Poetyckie i literackie znaczenie „jidysz Holokaustu” znajduje wyraz w dziełach takich pisarzy jak Rosenfarb i Ka-Tzetnik. W swoich tekstach autorzy ci poruszają takie tematy, jak korupcja, tożsamość i odporność, które są również bardzo istotne dla dzisiejszych dyskusji na temat historii i tożsamości Żydów.

Rozszerzony kontekst

Oprócz aspektów językowych wykład widziany jest także w kontekście historycznym. Na przykład proces Eichmanna zmienił społeczne postrzeganie języka niemieckiego w Izraelu i stworzył szczególną obecność akustyczną. Osoby, które przemawiały i składały zeznania w tym procesie, traktowały język niemiecki w mniejszym stopniu jako „język nazistowski”, a bardziej jako część swojej specyficznej rzeczywistości historycznej. Zmiany te przyczyniają się do rozwoju bardziej aktualnego spojrzenia na język niemiecki i jego znaczenie kulturowe po Holokauście.

Hannah Pollin-Galay zgłębiła temat zmian językowych podczas Holokaustu w swoich badaniach i publikacjach, szczególnie w książce Occupied Words: What the Holocaust Did to Yiddish. Praca ta otrzymała nagrodę National Jewish Book Award 2024 w kategorii Studia o Holokauście. Pollin-Galay podsumowuje znaczenie języka jidysz i jego przemian w zajmowaniu się historią Holokaustu.

Badanie tych innowacji językowych otwiera nowe spojrzenie na historię Żydów i związaną z nią kwestię tożsamości. Wykład zapowiada zatem dogłębną analizę języka, traumy i historii.