Letland is van plan zich terug te trekken uit het Verdrag van Istanbul: protesten in Riga!

Letland is van plan zich terug te trekken uit het Verdrag van Istanbul: protesten in Riga!

Op 31 oktober 2025 voltooide het Letse parlement zijn besluit om zich terug te trekken uit het Verdrag van Istanbul. Dit besluit werd donderdag na urenlange discussie genomen en kreeg steun van een van de drie coalitiepartijen in de centrumlinkse regering. Dit zou Letland het eerste EU-land maken dat zich terugtrekt uit het verdrag, dat sinds de ratificatie ervan in 2024 een belangrijk kader biedt voor de bescherming van vrouwen tegen geweld.

Het Verdrag van Istanbul wordt beschouwd als het eerste internationaal bindende instrument in Europa om geweld tegen vrouwen te bestrijden en definieert talrijke maatregelen om slachtoffers te voorkomen en te beschermen. Het classificeert geweld tegen vrouwen als een ernstige schending van de mensenrechten en roept op tot alomvattende maatregelen om de gendergelijkheid te verbeteren. Vrouwenrechtenorganisaties uiten hun ernstige bezorgdheid dat terugtrekking uit het verdrag de bescherming van vrouwen in Letland zou kunnen ondermijnen.

Protesten en reacties

Woensdag, een dag vóór het besluit van de Bondsdag, demonstreerden ongeveer 5.000 mensen in Riga tegen de geplande exit. De demonstranten maken duidelijk hoe belangrijk het Verdrag van Istanbul is voor vooruitgang op het gebied van vrouwenrechten en de bescherming van slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld. Vooral na de ratificatie in 2024 werd het verdrag gezien als een belangrijk succes voor de regering, die bij haar aantreden in september 2023 een sterke nadruk had gelegd op vrouwen- en gendervraagstukken.

De terugtrekking uit het Verdrag van Istanbul moet nu worden goedgekeurd door president Edgars Rinkevics. Dit zou kunnen leiden tot verdere discussies binnen de regering en het publiek, aangezien de implicaties van deze stap verstrekkend zijn.

Achtergrond van het Verdrag van Istanbul

Het Verdrag van Istanbul, ondertekend op 11 mei 2011 door dertien staten, waaronder Oostenrijk, bevat uitgebreide bepalingen ter bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen, inclusief traditionele praktijken zoals vrouwelijke genitale verminking en gedwongen huwelijken. Het Verdrag erkent ook structureel geweld als een belangrijke oorzaak van gendergerelateerd geweld en roept de staten die partij zijn op om zowel de juridische als de facto gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen.

• Österreich ratifizierte die Konvention am 14. November 2013, und sie trat am 1. August 2014 in Kraft.
• Die Nationale Koordinierungsstelle „Gewalt gegen Frauen“ wurde im Sommer 2015 eingerichtet.
• Die Konvention umfasst Verpflichtungen zur Gewaltprävention, zum Schutz von Opfern und zur Strafverfolgung.

De GREVIO, de expertgroep die toezicht houdt op de implementatie van het Verdrag van Istanbul, speelt een centrale rol bij de beoordeling van de maatregelen van de verdragsluitende staten. Deze groep kan specifiek onderzoek initiëren en algemene aanbevelingen doen, vooral in gevallen van ernstige of aanhoudende patronen van geweld. Leden van deze onafhankelijke groep worden geselecteerd vanwege hun integriteit en expertise op relevante gebieden.

Het aanstaande vertrek van Letland zou aanleiding kunnen geven tot een belangrijk debat over de noodzaak en waarde van internationale instrumenten om de rechten van vrouwen binnen de EU te beschermen. De komende dagen zullen uitwijzen of de regering in Riga rekening zal houden met de zorgen van activisten.

Voor meer informatie over de context en details van het Verdrag van Istanbul, zie Wenen.at, bmfwf.gv.at En institut-fuer-menschenrechte.de.