Gabon głosuje po zamachu stanu: wysokie oczekiwania wobec Brice'a Oligui Nguemy!

Gabon głosuje po zamachu stanu: wysokie oczekiwania wobec Brice'a Oligui Nguemy!

12 kwietnia 2025 r. mieszkańcy Gabonu wybrali nowego prezydenta. Wybory te odbyły się półtora roku po wojskowym zamachu stanu, który 30 sierpnia 2023 r. doprowadził do przejęcia władzy przez generała Brice’a Clothaire’a Oligui Nguemę. Oligui Nguema okazał się najbardziej obiecującym kandydatem po pomyślnym usunięciu ze stanowiska swojego kuzyna Alego Bongo, wieloletniej głowy państwa. Bongo sprawuje władzę od 2009 roku, po objęciu władzy po śmierci ojca, Omara Bongo, który rządził przez 42 lata. Wielu Gabończyków świętowało zmianę polityczną zainicjowaną przez Oligui jako wyzwolenie od korupcji i złego zarządzania.

Wyniki wyborów spodziewane są w poniedziałek 14 kwietnia 2025 r. Do głosowania wezwano 920 tys. osób. Frekwencja wyniosła ponad 87 procent, co świadczy o dużym zainteresowaniu społeczeństwa nowym początkiem. Oligui wyraził pewność siebie i życzył najlepszym kandydatom powodzenia. Jego głównym przeciwnikiem był były premier Alain Claude Bilie-By-Nze, a do wyborów stanęło łącznie ośmiu kandydatów, w tym jedna kobieta. Oligui zdominował kampanię wyborczą: w stołecznym Libreville plakaty wyborcze jego konkurentów były ledwo widoczne, a przed lokalami wyborczymi ustawiały się długie kolejki.

Kariera Oligui Nguemy

Jako dowódca Garde Républicaine Oligui Nguema był odpowiedzialny za bezpieczeństwo prezydenta. Miał karierę wojskową, która rozpoczęła się wcześnie i kształcił się w Królewskiej Akademii Wojskowej w Meknes w Maroku. Po śmierci Omara Bongo w 2009 r. Oligui początkowo służył na stanowiskach dyplomatycznych, a następnie w 2018 r. został odwołany do Gabonu. Po udarze Ali Bongo objął dowództwo tajnych służb Garde Républicaine, a później został awansowany na dowódcę.

Pod jego kierownictwem jednostka sił specjalnych rozrosła się z około 30 do ponad 300 członków. Spekuluje się, że Oligui Nguema był zaangażowany we wzmacnianie władzy Alego Bongo już przed zamachem stanu, gdyż ogłoszenie jego zamachu stanu odbyło się w pałacu prezydenckim. Jego kontrola nad Garde Républicaine oraz znajomość procedur dyplomatycznych i wojskowych mogły dać mu zdecydowaną przewagę w przejęciu władzy.

Wyzwania dla Gabonu

Pomimo nadziei na zmiany Gabon stoi przed poważnymi wyzwaniami, w tym brakami w infrastrukturze, biurokracją i częstymi przerwami w dostawie prądu. Pomimo bogactwa surowców, większość ludności żyje w biedzie. Według Banku Światowego bezrobocie wśród młodych ludzi jest niepokojąco wysokie i sięga niemal 40 proc.

Społeczność międzynarodowa z niepokojem obserwuje Gabon. Od 2020 r. w Afryce doszło do szeregu wojskowych zamachów stanu, przez wielu postrzeganych jako odpowiedź na skargi i przemoc w byłych koloniach. Punkty widzenia na temat interwencji wojskowej są różne: sondaż pokazuje, że 54% Afrykanów popiera interwencję wojskową w przypadku poważnych nadużyć władzy, podczas gdy 42% jest jej przeciwnych. Sekretarz generalny ONZ António Guterres określił ostatnie wydarzenia jako „epidemię zamachów stanu”.

UE oddelegowała obserwatorów wyborów, lecz w kilku lokalizacjach odmówiono im dostępu, co wzbudziło obawy co do przejrzystości i uczciwości procesu wyborczego. Jednak Oligui Nguema określił głosowanie jako „przejrzyste” i „pokojowe”. Wielu obywateli Gabonu ma nadzieję, że wybory przyniosą zmiany i postęp, pozostaje jednak sceptyczny co do przyszłego rozwoju sytuacji, biorąc pod uwagę niepokoje geopolityczne w Afryce.