Verlichting vandaag: Discussiecultuur in gevaar!

Verlichting vandaag: Discussiecultuur in gevaar!

Deutsches Historisches Museum, Berlin, Deutschland - In het Duitse historische museum in Berlijn wordt de nieuwe tentoonstelling getiteld "Enlightenment is een nooit -ended proces" opent tot op de dag van vandaag. In een interessant gesprek met de curator Liliane Weissberg legt ze uit waarom de onderwerpen van het onderwijs, met name de discussie over reden en vrijheid, zeer actueel zijn.

"Er is een meningsverschil dat productief wordt. Je wordt besproken", zegt Weissberg, terwijl je praat over de discussierecultuur van de Verlichting. Deze historische beweging ging over basisvragen, zoals gelijkheid en emancipatie, die veel mensen nog steeds belangrijk zijn. Maar niet al deze eisen zijn in het verleden geïmplementeerd, wat leidt tot de vragen van vandaag: waarom waren er op dat moment mislukkingen en hoe kunnen we de relevante claims vandaag realiseren?

het begin van de Verlichting

De kritiek tijdens de verlichting was voornamelijk gericht tegen politieke en kerkinstellingen. Deze keer werd gevormd door de overweging: hoe kan een ethisch systeem werken zonder dogms in de kerk? De drang naar hervormingen en de vraag naar veranderingen vormde het bedrijf op dat moment.

Een belangrijk element van de verlichting was de mogelijkheid om kennis te verspreiden. De leescompetentie nam toe en vrouwen hadden ook toegang tot boeken. Massieve gedrukte producten en een groot aantal kranten overstroomde de samenleving, vooral tijdens de Franse revolutie. "In het eerste jaar van de revolutie werden 300 kranten opgericht in Parijs", legt Weissberg uit. Deze ontwikkelingen creëerden een ruimte voor debatten, die vandaag een zekere parallel heeft door de komst van sociale netwerken.

Een voorbeeld van de gedachten van destijds is een wedstrijd die Frederick de grote georganiseerde. De centrale vraag was: "Is het nuttig dat de mensen worden bedrogen?" Dit dilemma is nog steeds relevant als de uitdagingen van vandaag worden overwogen door nepnieuws en desinformatie.

ambivalenties en uitdagingen van de Verlichting

Weissberg wijst ook op het probleem dat de vorsten zoals Frederick de Grote en Joseph II in Wenen vaak de principes van verlichting in staat stellen. Haar tolerantie bleef vaak op papier, terwijl de discriminerende wetten en het onderhouden van de rechten van minderheden beperkten.

Naast vooruitgang bracht de verlichting echter ook gevaren. Critici zoals Max Horkheimer en Theodor Adorno voerden aan dat de verlichting heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van racisme en andere gruwelen van de 20e eeuw. Het proces van verzamelen en regelen, dat typerend was voor de verlichting, zou gevaarlijk kunnen worden als het leidt tot het creëren van hiërarchieën en het verdelen van mensen in categorieën.

"Als u menselijke schedels regelt in systemen, ontstaat een basis voor raciale theorieën", legt Weissberg uit. Deze historische reflectie is cruciaal om de uitdagingen van vandaag beter te begrijpen.

"Als we niet langer geloven in het belang van vrijheid van spreken en gelijkheid, gaan we een twijfelachtige manier", zegt Weissberg. Ze benadrukt dat de opleiding moet worden opgevat als een continu proces dat constante aandacht en participatie vereist.

De tentoonstelling in het Duitse historische museum is te zien van 18 oktober 2024 tot 6 April 2025 en moedigt aan de leer van de verlichting en leidende huidige debatten aan deze tijdloze onderwerpen. Het volledige interview met curator Liliane Weissberg verscheen in een programma van RBBKultur, dat een opwindende verkenning van de verlichting aangeeft.