Przełom w Belém: tak właśnie postępuje sprawiedliwość klimatyczna!

Przełom w Belém: tak właśnie postępuje sprawiedliwość klimatyczna!

195 umawiających się państw uczestniczących w konferencji klimatycznej ONZ COP30 przyjęło 24 listopada 2025 r. w Belém tzw. „pakiet z Beléma”. Pakiet ten, obejmujący 29 decyzji, oznacza znaczące przejście od negocjacji do wdrożenia Porozumienia paryskiego. Koncentrując się wyraźnie na sprawiedliwości klimatycznej, włączeniu społecznym i przyspieszeniu globalnych działań klimatycznych, COP30 jest postrzegana jako punkt zwrotny w międzynarodowych negocjacjach klimatycznych. Inicjatywa ma na celu osiągnięcie celów klimatycznych poprzez konkretne środki i programy.

Pakiet z Belém zawiera szereg przełomowych decyzji. Na szczególną uwagę zasługuje planowane potrojenie finansowania adaptacji do 2035 r. Ponadto przyjęto 59 wskaźników, dzięki którym postęp w realizacji Globalnego Celu Adaptacji będzie mierzalny. Kluczowe znaczenie ma również wprowadzenie programu Just Transition, który ma zapewnić zachowanie sprawiedliwości społecznej i praw człowieka podczas globalnej transformacji energetycznej. Kolejnym kluczowym punktem jest globalna mobilizacja do wdrożenia krajowych planów klimatycznych, która została wywołana decyzją Mutirão.

Nowe sposoby finansowania działań klimatycznych

Zasadniczą częścią pakietu jest dostosowanie międzynarodowego finansowania związanego ze zmianą klimatu. W szczególności plan działania z Baku do Belém ma na celu uruchomienie 1,3 biliona dolarów rocznie na ochronę klimatu i adaptację. Zaprezentowano także nowe narzędzia, takie jak Globalny Akcelerator Wdrożeń i Misja z Belém do wersji 1.5, które mają pomóc państwom w realizacji ich zobowiązań. Zmiany te są niezbędne, aby skutecznie sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi.

W tym kontekście jasne staje się znaczenie sprawiedliwej transformacji, która uwzględnia nie tylko ochronę klimatu, ale także sprawiedliwość społeczną. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) zmiany klimatyczne i degradacja środowiska są bezpośrednio powiązane z wyzwaniami dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Sprawiedliwa transformacja wymaga ostrożnego zarządzania, aby wyposażyć pracowników w umiejętności potrzebne do ekologicznego wzrostu i zapewnić, że wszystkie grupy odniosą korzyści ze zrównoważonej transformacji.

Sprawiedliwość klimatyczna w centrum uwagi

Sprawiedliwość klimatyczna to kluczowa kwestia, która została wyraźnie wysunięta na pierwszy plan podczas COP30. Nierówności historyczne, takie jak różna podatność na skutki kryzysu klimatycznego, można zaobserwować zarówno pomiędzy krajami, jak i wewnątrz społeczeństw. Najbiedniejsze kraje mają znacznie niższe emisje na mieszkańca w porównaniu z bogatymi krajami, takimi jak Niemcy, ale ponoszą nieproporcjonalnie konsekwencje zmian klimatycznych.

Wydarzenia takie jak huragan Katrina pokazują, że zmarginalizowane populacje, takie jak biedniejsze rodziny afroamerykańskie w Nowym Orleanie, nieproporcjonalnie cierpią z powodu klęsk żywiołowych. Biorąc pod uwagę, że zmiany klimatyczne pogłębiają nierówności społeczne i nierówności związane z płcią, ruch „Piątki dla przyszłości” wzywa do wyraźnego skupienia się na sprawiedliwości społecznej w ochronie klimatu.

COP30 zrobiła zdecydowany krok w kierunku bardziej sprawiedliwej i bardziej zrównoważonej przyszłości. Pomimo tych pozytywnych zmian nadal istnieje sceptycyzm co do wywiązania się z zobowiązań finansowych i szybkiego wdrożenia nowych programów. Najbliższe kilka lat będzie miało kluczowe znaczenie dla ustalenia, czy obiecane działania rzeczywiście będą mogły zostać wdrożone i czy przejście do społeczeństwa przyjaznego dla klimatu i włączającego zakończy się sukcesem.

Więcej szczegółów na temat wydarzeń i ich znaczenia można znaleźć w raportach z ECONEWS, Międzynarodowa Organizacja Pracy i Federalna Agencja Edukacji Obywatelskiej odwiedzać.