Palestijnen verhongeren of worden vermoord door Israëli's die hulp zoeken

Palestijnen verhongeren of worden vermoord door Israëli's die hulp zoeken

Na 21 maanden oorlog in Gaza wordt de kuststrook gekenmerkt door steeds meer scènes van dood en honger. Mensen sterven terwijl ze proberen hulp te krijgen, anderen verhongeren, en zelfs onder veel van zijn naaste bondgenoten wordt kritiek geuit op de acties van Israël. De Verenigde Naties zeggen dat sinds eind mei, toen een controversiële nieuwe hulporganisatie, de Gaza Humanitarian Foundation (GHF), ruim duizend mensen zijn omgekomen tijdens het zoeken naar voedsel.

De situatie in Gaza: een volledige belegering

Vóór het conflict was Gaza al een van de meest geïsoleerde en dichtstbevolkte gebieden ter wereld, met ongeveer twee miljoen mensen op een gebied van 363 vierkante kilometer. Israël heeft jarenlang strenge controles gehandhaafd via een land-, lucht- en zeeblokkade die het verkeer van goederen en mensen ernstig heeft beperkt. Volgens de VN werd meer dan de helft van de inwoners als ondervoed beschouwd en leefde ze onder de armoedegrens.

Vóór de oorlog was de stroom hulpgoederen naar Gaza gegroeid tot 500 tot 600 vrachtwagens per dag. Dat cijfer is sindsdien gedaald tot gemiddeld slechts 28 vrachtwagens per dag, meldde een groep humanitaire organisaties woensdag. Het blijft onduidelijk of dit aantal ook de vrachtwagens omvat die voor GHF-operaties worden gebruikt.

De humanitaire crisis verergert

Na de Hamas-aanval van 7 oktober 2023, waarbij meer dan 1.200 mensen omkwamen en 250 mensen gegijzeld werden, beval Israël een “volledige belegering” van Gaza, waarbij de levering van elektriciteit, voedsel, water en brandstof werd afgesloten. Als gevolg hiervan ontwikkelde zich snel een humanitaire crisis toen de gevangen bewoners te maken kregen met zowel hongersnood als een verwoestend Israëlisch militair offensief. Mensenrechtengroeperingen bekritiseerden Israëls gebruik van voedsel als ‘oorlogswapen’ en beschuldigden het land van het gebruik van ‘collectieve straffen’.

Een kort uitstel en een tijdelijk staakt-het-vuren

Onder internationale druk arriveerden eind oktober de eerstehulpleveringen in Gaza. Op 24 november 2023 ging een tijdelijk staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas in, waardoor de hulpstromen lichtjes toenamen. Maar het staakt-het-vuren werd een week later verbroken.

De hulpleveringen daalden vervolgens weer, terwijl strikte Israëlische controles de leveringen bleven vertragen. De Israëlische autoriteiten zeiden dat de controles noodzakelijk waren om te voorkomen dat Hamas de hulp zou afleiden, terwijl humanitaire functionarissen Israël ervan beschuldigden de hulp opzettelijk te beperken.

Instorting van de sociale orde

Terwijl het Israëlische offensief delen van Gaza verwoestte, de meeste inwoners ontheemde en de controle van Hamas verzwakte, verspreidde de wetteloosheid zich. Plunderingen werden een nieuw obstakel voor VN-vrachtwagens en het aantal slachtoffers op hulplocaties nam toe. De VN waarschuwden slechts enkele weken na het begin van de oorlog dat de openbare orde begon in te storten toen wanhopige Palestijnen meel en hygiëneproducten uit opslagruimten stalen.

In november 2024 luidden de VN opnieuw de noodklok en zeiden dat het vermogen om hulp te verlenen ‘volledig verdwenen’ was. Bij een van de ergste plunderingen gingen meer dan honderd vrachtwagens verloren. Chauffeurs werden onder dreiging van geweld gedwongen vrachtwagens te lossen, arbeiders raakten gewond en voertuigen liepen aanzienlijke schade op.

Een nieuwe hulporganisatie en de tragedie van de hongersnood

In januari van dit jaar verbood Israël de UNRWA om in Gaza te opereren, waardoor honderdduizenden mensen de toegang tot essentiële diensten zoals voedsel, gezondheidszorg en onderwijs werd ontzegd. In mei kondigde de GHF aan dat zij met de goedkeuring van Israël zou beginnen met het distribueren van hulp. Kort voor de lancering nam GHF-directeur Jake Wood ontslag en zei dat het onmogelijk was het werk uit te voeren “met strikt respect voor de humanitaire principes van menselijkheid, neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid.”

De VN weigerden deel te nemen aan dit model omdat de GHF een aantal fundamentele humanitaire principes schond. Critici wezen erop dat er slechts een klein aantal GHF-distributiepunten in het zuiden en midden van Gaza is – veel minder dan onder het vorige VN-model, wat resulteert in grote bijeenkomsten van mensen op beperkte locaties.

Zondag meldde het Ministerie van Volksgezondheid van Gaza dat binnen 24 uur tien mensen stierven als gevolg van honger en ondervoeding, wat het totale aantal Palestijnse sterfgevallen als gevolg van honger op 111 brengt. Woensdag riepen 111 internationale humanitaire organisaties Israël op om de blokkade te beëindigen en in te stemmen met een staakt-het-vuren, waarbij ze waarschuwden dat de voorraden in de enclave nu “volledig uitgeput” waren.

Internationale reacties en de toekomst van hulp

Een Israëlische functionaris zei woensdag op een persconferentie dat er naar verwachting in de toekomst meer hulp naar de enclave zal worden gestuurd. “We willen dat steeds meer vrachtwagens Gaza binnenkomen en hulp distribueren, zolang Hamas er niet bij betrokken is”, zei de functionaris.

De internationale druk op Israël blijft groeien, ook vanuit de Verenigde Staten. Maandag bekritiseerden de ministers van Buitenlandse Zaken van 25 westerse landen Israël vanwege ‘druppelhulp’ aan de Gazastrook. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken deed de verklaring af als ‘onrealistisch’.