Οι Παλαιστίνιοι λιμοκτονούν ή σκοτώνονται από Ισραηλινούς που ζητούν βοήθεια

Οι Παλαιστίνιοι λιμοκτονούν ή σκοτώνονται από Ισραηλινούς που ζητούν βοήθεια

Μετά από 21 μήνες πολέμου στη Γάζα, η παράκτια λωρίδα χαρακτηρίζεται από αυξανόμενες σκηνές θανάτου και πείνας. Οι άνθρωποι πεθαίνουν προσπαθώντας να βρουν βοήθεια, άλλοι λιμοκτονούν και η κριτική για τις ενέργειες του Ισραήλ εκφράζεται ακόμη και μεταξύ πολλών από τους στενότερους συμμάχους του. Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί αναζητώντας τροφή από τα τέλη Μαΐου, όταν μια αμφιλεγόμενη νέα υπηρεσία βοήθειας, το Ανθρωπιστικό Ίδρυμα της Γάζας (GHF), ξεκίνησε τις εργασίες της.

Η κατάσταση στη Γάζα: Πλήρης πολιορκία

Πριν από τη σύγκρουση, η Γάζα ήταν ήδη μια από τις πιο απομονωμένες και πυκνοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο, με περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους να ζούσαν σε μια περιοχή 363 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το Ισραήλ έχει διατηρήσει αυστηρούς ελέγχους εδώ και χρόνια μέσω ενός χερσαίου, εναέριου και θαλάσσιου αποκλεισμού που έχει περιορίσει σοβαρά την κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους θεωρούνταν υποσιτισμένοι και ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Πριν από τον πόλεμο, η ροή των προμηθειών βοήθειας στη Γάζα είχε αυξηθεί σε 500 με 600 φορτηγά την ημέρα. Ο αριθμός αυτός μειώθηκε από τότε σε μόλις 28 φορτηγά την ημέρα κατά μέσο όρο, ανέφερε μια ομάδα ανθρωπιστικών οργανώσεων την Τετάρτη. Παραμένει ασαφές εάν αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει τα φορτηγά που χρησιμοποιούνται για τις λειτουργίες GHF.

Η ανθρωπιστική κρίση επιδεινώνεται

Μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 που σκότωσε περισσότερους από 1.200 ανθρώπους και πήρε 250 ομήρους, το Ισραήλ διέταξε μια «πλήρη πολιορκία» της Γάζας, διακόπτοντας τις προμήθειες ηλεκτρισμού, τροφίμων, νερού και καυσίμων. Ως αποτέλεσμα, μια ανθρωπιστική κρίση αναπτύχθηκε γρήγορα καθώς οι παγιδευμένοι κάτοικοι αντιμετώπισαν τόσο την πείνα όσο και μια καταστροφική ισραηλινή στρατιωτική επίθεση. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων επέκριναν τη χρήση των τροφίμων από το Ισραήλ ως «όπλο πολέμου» και κατηγόρησαν τη χώρα ότι χρησιμοποιεί «συλλογική τιμωρία».

Μια σύντομη ανάπαυλα και μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός

Ως αποτέλεσμα της διεθνούς πίεσης, οι παραδόσεις πρώτων βοηθειών έφτασαν στη Γάζα στα τέλη Οκτωβρίου. Μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς ξεκίνησε στις 24 Νοεμβρίου 2023, αυξάνοντας ελαφρώς τις ροές βοήθειας. Όμως η κατάπαυση του πυρός κατέρρευσε μια εβδομάδα αργότερα.

Στη συνέχεια, οι παραδόσεις βοήθειας μειώθηκαν ξανά, ενώ οι αυστηροί ισραηλινοί έλεγχοι συνέχισαν να καθυστερούν τις παραδόσεις. Οι ισραηλινές αρχές δήλωσαν ότι οι έλεγχοι ήταν απαραίτητοι για να αποτραπεί η εκτροπή της βοήθειας από τη Χαμάς, ενώ αξιωματούχοι ανθρωπιστικών οργανώσεων κατηγόρησαν το Ισραήλ για σκόπιμη περικοπή της βοήθειας.

Κατάρρευση της κοινωνικής τάξης

Καθώς η επίθεση του Ισραήλ κατέστρεψε περιοχές της Γάζας, εκτοπίζοντας τους περισσότερους κατοίκους της και αποδυναμώνοντας τον έλεγχο της Χαμάς, η ανομία εξαπλώθηκε. Οι λεηλασίες έγιναν ένα νέο εμπόδιο για τα φορτηγά του ΟΗΕ και οι απώλειες στους χώρους παροχής βοήθειας αυξήθηκαν. Ο ΟΗΕ προειδοποίησε μόλις εβδομάδες μετά τον πόλεμο ότι η δημόσια τάξη άρχιζε να χαλάει καθώς απελπισμένοι Παλαιστίνιοι έκλεβαν αλεύρι και προϊόντα υγιεινής από τις αποθήκες.

Τον Νοέμβριο του 2024, ο ΟΗΕ έκρουσε ξανά τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι η ικανότητα παροχής βοήθειας είχε «εξαφανιστεί τελείως». Σε μια από τις χειρότερες λεηλασίες χάθηκαν περισσότερα από 100 φορτηγά. Οι οδηγοί αναγκάστηκαν να ξεφορτώνουν φορτηγά υπό την απειλή βίας, εργάτες τραυματίστηκαν και τα οχήματα υπέστησαν σημαντικές ζημιές.

Μια νέα οργάνωση αρωγής και η τραγωδία του λιμού

Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, το Ισραήλ απαγόρευσε τη λειτουργία της UNRWA στη Γάζα, στερώντας από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους την πρόσβαση σε ζωτικές υπηρεσίες όπως φαγητό, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση. Τον Μάιο, το GHF ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τη διανομή βοήθειας με την έγκριση του Ισραήλ. Λίγο πριν από την έναρξή του, ο διευθυντής του GHF Τζέικ Γουντ παραιτήθηκε, λέγοντας ότι ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί το έργο «με αυστηρό σεβασμό στις ανθρωπιστικές αρχές του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας».

Ο ΟΗΕ αρνήθηκε να συμμετάσχει σε αυτό το μοντέλο επειδή το GHF παραβίασε ορισμένες βασικές ανθρωπιστικές αρχές. Οι επικριτές τόνισαν ότι υπάρχει μόνο ένας μικρός αριθμός σημείων διανομής GHF στη νότια και κεντρική Γάζα - πολύ λιγότερα από ό,τι στο προηγούμενο μοντέλο του ΟΗΕ, με αποτέλεσμα μεγάλες συγκεντρώσεις ανθρώπων σε περιορισμένες τοποθεσίες.

Την Κυριακή, το υπουργείο Υγείας της Γάζας ανέφερε ότι δέκα άνθρωποι πέθαναν λόγω πείνας και υποσιτισμού σε 24 ώρες, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό Παλαιστινίων θανάτων από την πείνα σε 111. Την Τετάρτη, 111 διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις κάλεσαν το Ισραήλ να τερματίσει τον αποκλεισμό του και να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός, προειδοποιώντας ότι οι προμήθειες στον θύλακα έχουν πλέον «εξαντληθεί».

Διεθνείς αντιδράσεις και το μέλλον της βοήθειας

Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη ότι αναμένεται να σταλεί περισσότερη βοήθεια στον θύλακα στο μέλλον. «Θέλουμε να δούμε όλο και περισσότερα φορτηγά να εισέρχονται στη Γάζα και να διανέμουν βοήθεια εφόσον η Χαμάς δεν εμπλέκεται», είπε ο αξιωματούχος.

Η διεθνής πίεση στο Ισραήλ συνεχίζει να αυξάνεται, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Τη Δευτέρα, οι υπουργοί Εξωτερικών 25 δυτικών χωρών επέκριναν το Ισραήλ για «στάγδην βοήθεια» στη Λωρίδα της Γάζας. Το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ απέρριψε τη δήλωση ως «μη ρεαλιστική».