Klimaatadaptatie in Hessen: gemeenten kampen met kennislacunes!

Klimaatadaptatie in Hessen: gemeenten kampen met kennislacunes!

Uit een recent onderzoek van de Instituut voor Sociaal-Ecologisch Onderzoek (ISOE), in opdracht van het Climate Change and Adaptation Centre (FZK) van het Hessische Staatsbureau voor Natuurbehoud, Milieu en Geologie (HLNUG), laat grote verschillen zien in de voortgang van Hessische gemeenten met betrekking tot klimaatadaptatie. Het onderzoek, dat in 2025 werd afgerond, laat zien dat grotere steden al praktische maatregelen implementeren, terwijl kleinere gemeenschappen vaak worstelen met tekorten aan kennis en middelen.

Wat vooral zorgwekkend is, is het feit dat 50% van de ondervraagde gemeenten de noodzaak tot aanpassing hoog tot zeer hoog inschatte, terwijl zij tegelijkertijd hun eigen ervaringsniveau laag inschatten. Bijna 80% van de gemeenten heeft geen vaste posities voor klimaatadaptatie, wat het nog lastiger maakt om de noodzakelijke maatregelen door te voeren. Het project ‘WissTransKlima’, gelanceerd door ISOE 2022, heeft tot doel de kennisbehoeften systematisch vast te leggen en aanbiedingen te ontwikkelen om vaardigheden te bevorderen.

Behoefte aan samenwerking tussen de gemeenschappen

Als onderdeel van het onderzoek werden in verschillende Hessische districten workshops georganiseerd om de verantwoordelijken ter plaatse te ondersteunen. Het onderzoek benadrukt de noodzaak van een veilig kennisniveau en ondersteuning bij het bestuur, de politiek en het publiek. Een centrale aanbeveling is om de uitwisseling en samenwerking tussen gemeenten te intensiveren. De oprichting van een overdrachtsnetwerk voor zowel kennis- als ervaringsuitwisseling wordt voorgesteld om dubbele structuren te voorkomen en de voorbereiding op de Hessische klimaatadaptatiestrategie tegen 2027 te vergemakkelijken.

De rol van provincies wordt benadrukt als cruciaal voor klimaatadaptatie, zoals blijkt uit de publicatie van Duits Instituut voor Standaardisatie uitgelegd. Districten fungeren als interface tussen gemeenschappen, bedrijven en andere actoren. Ze bieden praktische inzichten in het ontwikkelen van maatregelen om uitdagingen zoals overstromingen en droogtes aan te pakken. Onderwerpen als coördinatie, effectieve maatregelen en succesvolle praktijkvoorbeelden staan ​​centraal in dit werk.

Lokale verantwoordelijkheid en financieringsmogelijkheden

Gemeenten zijn centrale actoren bij de uitvoering van klimaatadaptatiemaatregelen. Hun taken variëren van drinkwatervoorziening en afvalwaterafvoer tot bescherming tegen overstromingen en transportinfrastructuur. Belangrijke infrastructuur, zoals wegen en openbare gebouwen, wordt vaak op gemeentelijk niveau beheerd. Dit wordt vooral relevant in de context van de klimaatcrisis, aangezien veel gemeenten in Duitsland al een ‘klimaatnoodtoestand’ hebben uitgeroepen om ontoereikende maatregelen te identificeren om de broeikasgassen terug te dringen en zich aan te passen aan de gevolgen van het klimaat, zoals deze Federaal Milieuagentschap gemeld.

Tot de instrumenten van de federale overheid en het Federaal Milieuagentschap behoren onder meer de ‘Climate Pilot’, een gids voor aanpassing aan klimaatveranderingen, en de Action Bank, die voorbeelden van beste praktijken uit de gemeentelijke praktijk documenteert. Daarnaast voert het Competentiecentrum Klimaatimpact en Adaptatie (KomPass) onderzoeksprojecten uit om gemeenten te voorzien van de benodigde kennis voor effectieve adaptatiemaatregelen.

Om de kennisuitwisseling en het netwerken tussen gemeenten te bevorderen, vinden er regelmatig evenementen plaats zoals nationale dialogen, samenwerkingsuitwisselingen en gemeentelijke workshops. Deze benaderingen zijn essentieel om de uitdagingen van de klimaatverandering met succes te overwinnen en de veerkracht van gemeenschappen te versterken.