Rozmowy nuklearne w Rzymie: wątpliwości Iranu i zagrożenie Trumpa w centrum uwagi!

Rozmowy nuklearne w Rzymie: wątpliwości Iranu i zagrożenie Trumpa w centrum uwagi!

Obecne negocjacje nuklearne między USA a Iranem odbędą się w Rzymie 18 kwietnia 2025 r. Rozmowy te, w których pośredniczy Oman, mają na celu osiągnięcie nowego porozumienia w sprawie irańskiego programu nuklearnego. Biorąc pod uwagę napiętą sytuację geopolityczną, kraje zachodnie oskarżają Iran o potajemne prace nad bronią nuklearną, czemu Teheran stanowczo zaprzecza. Negocjacje są następstwem szeregu napięć politycznych po jednostronnym wycofaniu się Stanów Zjednoczonych z międzynarodowego porozumienia nuklearnego (Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA)) w 2018 r. pod administracją Donalda Trumpa.

Trump ostrzegał w przeszłości przed konsekwencjami militarnymi, jeśli negocjacje te nie powiodą się. Po pierwszej turze rozmów w Maskacie obie strony określiły dyskusje jako „konstruktywne”, jednak Iran wyraził „poważne wątpliwości” co do intencji Waszyngtonu. W ramach rozmów Waszyngton wzywa do powrotu do wzbogacania uranu do maksymalnie 3,67 proc. i szerokiego zezwolenia na dostęp dla międzynarodowych inspektorów.

Zaufanie i niepewność

Iran natomiast upiera się przy swoim prawie do pokojowego wykorzystania energii jądrowej i sprzeciwia się całkowitej rezygnacji ze wzbogacania uranu. W obliczu tych napięć Teheran żąda także gwarancji, że Stany Zjednoczone nie wycofają się ponownie jednostronnie z nowego porozumienia. Międzynarodowi obserwatorzy są sceptyczni co do szans powodzenia tych negocjacji, przy rosnącym wzajemnym braku zaufania w związku z sankcjami USA i groźbami Trumpa. Eksperci ds. bezpieczeństwa regionalnego zwracają uwagę, że bez środków budowy zaufania szanse na trwały przełom są nikłe.

Bogaty kontekst rozmów nuklearnych wyłania się, gdy weźmie się pod uwagę historię porozumienia nuklearnego. Sukces dyplomatyczny w Wiedniu w lipcu 2015 r. był efektem dwunastoletnich negocjacji, podczas których Iran zobowiązał się do znacznego ograniczenia swoich działań nuklearnych. Miało to miejsce w zamian za stopniowe znoszenie sankcji gospodarczych przez ONZ, UE i USA. Mimo że umowa ta formalnie obowiązuje do października 2025 r., obecne wydarzenia ponownie skomplikowały sytuację.

Aktualne wydarzenia i wyzwania

Po wycofaniu się Stanów Zjednoczonych z porozumienia Iran rozpoczął wzbogacanie uranu powyżej dozwolonych poziomów, ograniczając jednocześnie kontrole Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA). Z ostatnich doniesień wynika, że ​​Iran znacznie zwiększył swoje wzbogacanie do 60 proc. Według raportu MAEA na początku lutego Iran posiadał prawie 275 kg uranu wzbogaconego do 60%, co stanowi dramatyczny wzrost. Ilości te, jeśli zostaną wzbogacone do 90 procent, teoretycznie mogłyby wystarczyć do wyprodukowania broni nuklearnej.

Oprócz aspektów technicznych niepokojąca jest sytuacja gospodarcza w Iranie. Waluta Iranu, rial, straciła na wartości i jest na rekordowo niskim poziomie. Ten poważny kryzys finansowy i gospodarczy ciąży na kraju i stwarza dylemat dla irańskiego rządu: w obliczu ideologicznego odrzucenia negocjacji z USA musi on jednocześnie zwracać uwagę na realia gospodarcze.

Podsumowując, nadchodzące negocjacje są kluczowe zarówno dla USA, jak i Iranu. Napięcia polityczne i militarne w regionie są wysokie i choć Iran prowadzi rozmowy zarówno z państwami zachodnimi, jak i Rosją i Chinami, okaże się, w jakim stopniu obie strony są skłonne do ustępstw i znalezienia ścieżki akceptowalnej dla obu stron.

W celu uzyskania dalszych informacji na temat tła negocjacji i sytuacji geopolitycznej w Iranie polecamy artykuły z Kosmo, bpb I codzienne wiadomości.