De bondgenoot van Europa slaapt met zijn ergste vijand

De bondgenoot van Europa slaapt met zijn ergste vijand

Vorige week werden Europese leiders en functionarissen verrast door een schokkende daling van de Amerikaanse steun voor Oekraïne. Velen kunnen niet begrijpen waarom de Amerikaanse president Donald Trump zulke gewelddadige actie onderneemt tegen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de venijnige desinformatie herhaalt die gewoonlijk vanuit het Kremlin wordt verspreid. De Europese leiders waren niet betrokken bij de gesprekken tussen Rusland en de Verenigde Staten en weten niet wanneer de Verenigde Staten een gepland vredesvoorstel aan Kiev zullen doen of hun dreigement om zich uit het conflict terug te trekken zullen uitvoeren. Onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen zweeft over het continent.

Schokkende veranderingen in de Amerikaanse politiek

“De manier waarop dit in zo’n korte tijd – en snel achter elkaar – werd gerealiseerd, was een echte schok voor het continent”, zegt Armida van Rij, senior research fellow en hoofd van het Europa-programma bij de Londense denktank Chatham House. Europese politici, die hun verdriet verwerkten, probeerden nieuwe en agressieve ideeën te formuleren tijdens een hectische top in Parijs om de contouren van een onzekere nieuwe realiteit te definiëren.

De inconsistente doelstellingen van Europa

Maar belangrijke hoofdsteden lijken gedesoriënteerd in hun doelstellingen. Voorstellen voor een vredesmacht, hogere defensie-uitgaven en nieuwe militaire hulp werden gepresenteerd, maar niet op uniforme wijze. De verspreide bedoelingen van Europa weerspiegelden de verrassende kloof, terwijl aan de andere kant de VS en Rusland plotseling vriendschappelijk lijken en Oekraïense aanspraken en grondgebied van de onderhandelingstafel gooien. Sommige deskundigen zijn van mening dat de opkomst van een leider zou kunnen helpen – een figuur die Europa achter een gemeenschappelijk doel zal verenigen en een brug zal bouwen tussen Kiev en Washington.

De zoektocht naar Europees leiderschap

De Britse leider Keir Starmer en de Franse president Emmanuel Macron zijn de meest voor de hand liggende kandidaten en zullen volgende week Washington bezoeken. Maar Europa staat niet bekend om zijn defensie-eenheid, en iedere grote leider wordt in eigen land geconfronteerd met electorale of economische problemen. Er is ook de netelige kwestie van wanneer en hoe moeilijk actie te ondernemen tegen Trump; Regeringen weten dat het verbreken van deze relatie de handen van Moskou zou kunnen versterken.

Troepen ter plaatse

Europa had verwacht dat Trump minder geïnteresseerd zou zijn in de Oekraïense strijd om soevereiniteit dan de vorige regering-Biden, maar was niet voorbereid op zo’n plotselinge, duidelijke en bittere breuk. De aanblik van een zittende Amerikaanse president die zijn belegerde bondgenoot de schuld gaf van de invasie van een vijand was schokkend en lokte een uniforme veroordeling uit van de Europese leiders. Zowel op emotioneel als op praktisch vlak is Europa geschokt.

Tegenstrijdige militaire berekeningen

De Britse premier Starmer heeft deze week de eerste belangrijke stap gezet om de Europese regeringen achter een gemeenschappelijk doel te scharen, door een belangrijke koerswijziging aan te kondigen: Groot-Brittannië zou bereid zijn troepen naar de grond te sturen om een ​​overeengekomen vrede in Oekraïne te handhaven. Westerse functionarissen zeiden echter dat een dergelijke strijdmacht waarschijnlijk minder dan 30.000 man zou tellen en zich zou concentreren op ‘geruststelling’, het veiligstellen van de belangrijkste Oekraïense infrastructuur en het vergroten van het vertrouwen in de staat.

Politieke uitdagingen en militaire zorgen

De functionarissen meldden dat de operatie wordt geleid door Groot-Brittannië en Frankrijk, waarbij Parijs vorig jaar al voorstelde troepen ter plaatse te sturen, maar door Europa botweg werd afgewezen. Starmer heeft echter duidelijk gemaakt dat Amerikaanse ‘steun’ cruciaal zou zijn, waarschijnlijk gericht op luchtmacht en gecontroleerd vanuit een NAVO-land als Polen of Roemenië. Hoewel Starmer en Macron deze plannen in Washington promoten, blijven veel vragen onbeantwoord. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als NAVO-soldaten door Rusland worden aangevallen op het grondgebied van Oekraïne, dat geen NAVO-lid is; welk reactieniveau zou dat met zich meebrengen?

Een pijnlijke breuk en de zoektocht naar oplossingen

Het concept van het inzetten van troepen in het buitenland is niet helemaal populair. Belangrijk is dat Polen, dat het grootste NAVO-leger van Europa heeft en een belangrijke speler is in Oekraïne, aarzelt, uit angst dat dit zijn grenzen kwetsbaarder zou kunnen maken. Mocht zich in Europa een informele, kleinere leiderschapsgroep vormen, dan zal de Poolse premier Donald Tusk waarschijnlijk aandringen op betrokkenheid. Daarmee brengt hij voor grotere landen als Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland ongemakkelijke waarheden over hun defensie-uitgaven met zich mee.

Kritiek op de Duitse defensie-uitgaven

Vooral Duitsland wordt zwaar bekritiseerd. Een slecht getimede verkiezing op zondag zou kunnen leiden tot wekenlange onderhandelingen over de volgende regering. De waarschijnlijke nieuwe bondskanselier, Friedrich Merz, positioneerde zich vorige week op de Veiligheidsconferentie van München als agressief tegenover Oekraïne. Maar de Duitse militaire uitgaven bedragen een schamele 1,5%. Merz legt uit dat dit moet worden verhoogd, maar heeft geen harde toezeggingen gedaan. De Russische oorlog heeft de stem van Duitsland in Europa op defensiegebied al beperkt.

De weg vooruit voor Europa

Hoe de situatie ook is, de mogelijkheid is voor de hand liggend dat een door de VS en Rusland overeengekomen vredesovereenkomst door Zelenski zal worden verworpen, of dat Poetin niet zal instemmen met het ter beschikking stellen van vredeshandhavers. In dit geval zou Europese steun van cruciaal belang zijn om Oekraïne te helpen een moeilijke oorlog zonder vaste einddatum voort te zetten. Dit betekent meer dan alleen woorden; Ook op het gebied van militaire hulp moet Europa een leemte opvullen. Westerse functionarissen zeiden deze week dat Kiev naar verwachting voldoende militaire voorraden zal hebben ontvangen voor de zomer.

“Biden heeft vóór de inauguratie veel bewapening geleverd. Er komen nog steeds bewapening aan”, zeiden ze. Het verlies van Amerikaanse bijdragen zou echter een zware klap zijn; de ambtenaar zei dat er een “kwaliteitsverschil” was tussen de Amerikaanse zendingen en die uit Europa. Het oppakken van de stukken van een decennialange veiligheidsrelatie met Amerika zal pijnlijk en ingewikkeld werk vergen. Maar de Europese leiders erkenden deze week dat dit nodig kan zijn. “De VS trekken zich terug uit zeventig jaar samenwerking”, zei een andere Britse wetgever onlangs. “Het blijft een centrale pijler van de NAVO en ik hoop dat het de tand des tijds zal doorstaan; maar het moet zich bewust blijven van de realiteit van zijn tegenstanders en bondgenoten.”