Braunau in transitie: een film over het verleden en verantwoordelijkheid

Braunau in transitie: een film over het verleden en verantwoordelijkheid

De naam “Braunau” roept op veel plaatsen emoties en associaties op – niet verwonderlijk, aangezien deze stad bekend staat als de geboorteplaats van Adolf Hitler. Maar de werkelijkheid ziet er totaal anders uit. Braunau is in de jaren na de Tweede Wereldoorlog veel veranderd en is tegenwoordig een door en door sociaal-democratische plek. In zijn nieuwe documentaire ‘Who’s Afraid of Braunau?’ gaat over het imago van de stad en stelt: “Er is geen plaats waar het gemakkelijker is om antifascist te zijn dan in Braunau.”

De documentaire gaat niet alleen over de stad zelf, maar ook over het zogenaamde ‘Hitlerhuis’, dat een centrale rol speelt in het onderzoek naar het verleden. Schwaiger, geboren in 1965 in Neumarkt am Wallersee en al meerdere films gemaakt, legt uit dat het idee om een ​​documentaire te maken hem echt aansprak. Nadat hij hoorde over de geplande verbouwing van de voormalige geboorteplaats tot een sociale voorziening, zag hij zijn kans schoon om de veranderingen in de regio artistiek vast te leggen.

Het pad naar documentatie

Tijdens het filmproject stuitte Schwaiger op verrassende wendingen toen de politie tussenbeide kwam en de film opnieuw moest ontwerpen. Het oorspronkelijke idee was om de herinrichting van het huis te begeleiden, maar al snel rees de vraag hoe de stad Braunau verantwoord om kon gaan met haar eigen, beladen geschiedenis. De onderzoeken leidden ertoe dat de documentaire een onderzoekende houding aannam en zich ook richtte op de omstandigheden rondom de bouwwerkzaamheden.

Een spannend element van de documentaire is het onderzoek naar de diepgewortelde mythen over de geschiedenis van Oostenrijk en de projectie van verantwoordelijkheid. Schwaiger benadrukt dat Oostenrijk historisch gezien een beeld uitstraalt waarin het naziverleden vaak onder het tapijt werd geveegd. “Er wordt een beeld gepresenteerd dat werd gekenmerkt door een paar fanatici, terwijl de meerderheid van de bevolking onschuldig was”, legt de filmmaker uit.

Representaties van de Oostenrijkse geschiedenis, bijvoorbeeld via de geromantiseerde ‘Sissi’-films, liggen ook in de beklaagdenbank. Deze idylle is een vervorming van de werkelijkheid die niet overeenkomt met de feitelijke historische omstandigheden en die het collectieve geheugen beïnvloedt. Schwaiger bekritiseert dit historisch revisionisme en waarschuwt dat te gemakkelijk leven met het eigen verleden er alleen maar toe leidt dat het zich herhaalt.

“Braunau is als een ongewenst kind” – deze metafoor beschrijft de verantwoordelijkheid die de stad draagt ​​voor de Oostenrijkse geschiedenis. Ondanks de prachtige omgeving draagt ​​de stad vaak het stigma dat het een ‘nazi-nest’ is, wat niet gemakkelijk is voor de inwoners. De realiteit laat echter zien dat Braunau actief bezig is om in het reine te komen met zijn geschiedenis en zijn identiteit, in tegenstelling tot veel andere plaatsen in Oostenrijk.

Schwaiger is optimistisch dat de film het bewustzijn zal helpen vergroten. “Er is niets belangrijker dan in het reine komen met je eigen geschiedenis”, benadrukt hij, “omdat dit de enige manier is om te voorkomen dat donkere hoofdstukken uit de geschiedenis opnieuw worden vergeten.” De documentaire biedt daarom niet alleen inzichten in het verleden, maar doet ook een beroep op iedereen om ervoor te zorgen dat dergelijke fouten nooit meer worden gemaakt.

Voor meer details en informatie over de documentaire “Who’s Afraid of Braunau?” evenals de besproken onderwerpen, zie het rapport op taz.de.