Kapitalisme: hoe sociale ongelijkheid nieuwe conflicten ontketent

Kapitalisme: hoe sociale ongelijkheid nieuwe conflicten ontketent

Op 5 december 2024 gaf de Göttingense socioloog Marliese Weißmann commentaar op de groeiende welvaarts- en inkomensverschillen in de samenleving. In een podcast van de Oostenrijkse Katholieke Sociale Academie legde ze uit dat fundamentele kritiek op het kapitalisme nauwelijks onder de bevolking te vinden is. Ze ziet dit fenomeen niet alleen bij rijke mensen, maar ook bij andere inkomensgroepen. ‘Er is weinig kritiek op het kapitalisme’, benadrukte ze. Dit is verrassend, vooral gezien het feit dat meer dan 50 procent van de rijkdom wordt geërfd of weggegeven, terwijl de sociale kloof steeds groter wordt kathpress.at gemeld. Ondanks kritische stemmen, zoals het burgerinitiatief “Tax the Rich”, dat grote bezittingen in de EU wil belasten, zijn er geen maatregelen genomen om de bevolking te mobiliseren.

Een centraal thema in het onderzoek van Weißmann is de invloed van familiale afkomst op de intergenerationele rijkdom. Voor het onderzoek zijn kwalitatieve interviews gehouden met mensen uit rijke families, waarbij veel respondenten remmingen toonden om openlijk over hun rijkdom te praten. De redenen hiervoor zijn zowel zorgen over de veiligheid als het bewustzijn van de mogelijkheid om afgunst bij anderen te veroorzaken. In haar opmerkingen legt Weißmann ook uit dat religie geen rol van betekenis speelt als het gaat om het voelen van sociale verantwoordelijkheid. Dit blijkt onder meer uit het feit dat een deel van de ondervraagde personen betrokken is bij kerkelijke instituties, maar niet uit diepe religiositeit, maar juist uit maatschappelijke betrokkenheid, zoals zij deed. diss-duisburg.de geschetst.

Rechtse denkrichtingen in focus

Een ander aspect dat naar voren komt in de huidige discussies over politieke ideologieën en rechts is de typologie die Karlheinz Weißmann gebruikt in zijn werk “Who is right?” suggereert. Hij maakt onderscheid tussen verschillende rechtse stromingen, waaronder de populist, de verist en de boog. Deze analyses vallen gedeeltelijk samen met Weißmanns observaties over het gebrek aan effectieve kritiek op het kapitalisme, aangezien de rechtse denkwereld vaak wordt gekenmerkt door goedkeuring van bestaande omstandigheden.

Over het geheel genomen is er sprake van een complex samenspel van sociale en politieke omstandigheden dat zowel de acceptatie van het kapitalisme als de diversiteit van politieke stromingen beïnvloedt. De noodzaak van een kritisch onderzoek naar deze kwesties blijft essentieel om de dynamiek van sociale verandering te begrijpen.